Το «Ξενοδοχείον των Ξένων» ή «Hotel des Étrangères» βρισκόταν στην συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Όθωνος στην πλατεία Συντάγματος. Στεγάστηκε στην τριώροφη γωνιακή οικία του Στέφανου Ξένου[1] που χτίστηκε το 1849[2]. Λειτούργησε το 1852 και ήταν το πρώτο ξενοδοχείο που εμφανίστηκε στην πλατεία Συντάγματος[3] και το καλύτερο της περιοχής.

Αριστερά το «Ξενοδοχείο των Ξένων». Πηγή: Οδός Φιλελλήνων. Αθήνα 1904. Συλλογή καρτ ποσταλ (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, CP.CPATH.CPATH1.275)

Πρώτος διευθυντής του ξενοδοχείου υπήρξε κάποιος Δημήτρης, που όλη η Αθήνα τον γνώριζε με το μικρό του όνομα. Έτσι τον αναφέρει και ο Edmond About στο έργο του Η Σύγχρονη Ελλάδα[4]. Αναφέρει ακόμα ότι ο Δημήτρης μιλάει αγγλικά, διαθέτει υπηρέτες που ξέρουν γαλλικά και συστήνει το ξενοδοχείο ως το πιο ανεκτό, όπου οι πλούσιοι ταξιδιώτες θα βρουν ένα ευχάριστο ενδιαίτημα. Χαρακτηρίζει τον Δημήτρη έξυπνο, την επιχείρησή του κερδοφόρα και είναι αισιόδοξος ότι ο διευθυντής, που όλοι τον ξέρουν και τον φωνάζουν με το μικρό του όνομα, θα τα καταφέρει. Σημειώνει ακόμα ότι το ξενοδοχείο για τους ξένους ήταν γνωστό ως «ξενοδοχείο των Ξένων», ενώ για τους Αθηναίους ως το ξενοδοχείο «του κυρ Δημήτρη». Στο κατοπινό βιβλίο του Ο βασιλεύς των ορέων[5] που κυκλοφόρησε το 1856, ο About απαθανάτισε τον ξενοδόχο Δημήτρη και το ξενοδοχείο του.

Ο Τσίλλερ στις αρχές της δεκαετίας του 1860 συναντούσε σε αυτό το ξενοδοχείο τον αυστριακό βαρόνο von Testa και έτρωγαν εκεί. Μαζί τους συνήθιζε να τρώει ο υπουργός εξωτερικών Σπύρος Βαλαωρίτης και ο καθηγητής Κυριάκος Μυλωνάς. Γράφει ο Τσίλλερ: «Το εστιατόριο του ξενοδοχείου ήταν τότε πολύ μικρό. Τις περισσότερες φορές δεν ήμασταν περισσότεροι από τέσσερα με έξι άτομα»[6].

Το 1866 ο Ηλίας Σοτζόφ, ένας από τους διευθυντές του ξενοδοχείου, εικάζεται συνεργάτης του Γεωργίου Ξένου, που τότε ήταν ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, αποσύρεται από αυτό και συνεργάζεται με τον Σάββα Κέντρο και τη «Μεγάλη Βρεταννία».

Το 1869 το «Ξενοδοχείον των Ξένων» πρωταγωνιστεί σε μια καυστική καταχώριση της σατυρικής εφημερίδας Ψαλλίδω:

Πηγή: Ψαλλίδω, 16.12.1869 (αρ.22). Βιβλιοθήκη της Βουλής.

Ήδη από το 1870, ίσως και νωρίτερα, το «Ξενοδοχείον των Ξένων» ανήκε πια στους Γεώργιο Ξένο και Γεράσιμο Λειβαδά[7]. Εκείνη την περίοδο σταματά για λίγο την λειτουργία του και ανακαινίζεται. Αποκτά μεγαλύτερες αίθουσες, ευρωπαϊκά λουτρά, αίθουσα αναγνωστηρίου, αίθουσα σφαιριστηρίου, μεγάλη αίθουσα υποδοχής[16], ενώ φαίνεται ότι λειτουργούσε εκεί "άτυπη" χαρτοπαικτική λέσχη[8].

Αυτή τη δεκαετία λειτουργεί και το παράρτημα του «Ξενοδοχείου των Ξένων» στην Κηφισιά.

Την Κυριακή 28 Μαρτίου του 1886 ο διάσημος γερμανός οφθαλμολόγος Ιούλιος Χίρσμπεργκ φτάνει στην Αθήνα και καταλύει στο ταπεινό δωμάτιο του μικρού «Ξενοδοχείου των Ξένων», όπως χαρακτηριστικά περιγράφει. Η άφιξή του έχει αναγγελθεί –όπως συνηθιζόταν τότε- από τον ξενοδόχο σε όλες τις εφημερίδες της εποχής. Δύο μέρες αργότερα και ενώ ο ίδιος απολαμβάνει το δείπνο του, ο ξενοδόχος χαμογελαστός, του ανακοινώνει ότι οι άνθρωποι που κάθονται στα γύρω τραπέζια, ήρθαν εδώ για να τους εξετάσει, καθώς όλοι πάσχουν από άρρωστα μάτια![9]

Τιμολόγιο του ξενοδοχείου το 1883. Πηγή: Συλλογή Εφημέρων ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, EPH.04.08.038.

Έντυπα του 1887 και του 1888[10] διαφημίζουν τα θερμά και ψυχρά λουτρά του ξενοδοχείου, ενώ αναφέρεται ότι η διαμονή με φσγητό, που δεν περιλαμβάνει κρασί και ρεύμα κοστίζει 12-15 φρ. ανά ημέρα.

Στις 23 Μαρτίου του 1891 η αυτοκράτειρα Σίσσυ της Αυστρίας επισκέφτηκε την Αθήνα για δεύτερη φορά μαζί με τη κόρη της και διέμειναν στο «Ξενοδοχείο των Ξένων»[11].

Διαφημιστική καταχώριση του ξενοδοχείου στα αγγλικά. Πηγή: Εστία: Χριστούγεννα 1898-1899. Αθήνα: [χ.ό.] , χ.χ. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Το 1899 το ξενοδοχείο ανακαινίστηκε όπως μας πληροφορεί η παρακάτω καταχώριση και απέκτησε νέα επίπλωση μεταξύ άλλων:

Πηγή: Ημερολόγιον της "Φύσεως": Φιλολογικόν, διασκεδαστικόν και διδακτικόν του έτους 1899 / Φρ. Πρίντεζη. Εν Αθήναις: Εκ του τυπογραφείου των καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου, 1899. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Το 1901, ο νέος ιδιοκτήτης και διευθυντής[12] του ξενοδοχείου, Θ. Ίσαρης, διαφημίζει το «ξενοδοχείο των Ξένων» μαζί με το πολυτελές εστιατόριό του το «Σπλέντιτ».

Η διαφήμιση του ξενοδοχείου με το εστιατόριό του. Πηγή: Ελλάς: ήτοι ιστορική, γεωγραφική και τοπογραφική περιγραφή της Ελλάδος και οδηγός των ταξειδιωτών και περιηγητών: (κατά τον Μπέντεκερ) / υπό Ευαγγελίδου και Μαυρογένη. Αθήναι: Βιβλιοπωλείον Κ. Ελευθερουδάκη, 1901. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης επισκέφτηκε την Αθήνα για δεύτερη φορά το 1903 και διέμεινε στο ξενοδοχείο των Ξένων για επτά ημέρες όπως επιβεβαιώνει λογαριασμός που έχει εντοπιστεί στο αρχείο του.[16]

Ο Θεόδωρος Π. Πετρακόπουλος στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο αναφέρει ότι ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου ήταν ο Σταμπουλόπουλος. Γράφει ακόμα ότι οι πλούσιοι, οι Λόρδοι, προτιμούσαν αυτό το ξενοδοχείο, το οποίο παρήκμασε μετά το θάνατο του Σταμπουλόπουλου[13].

Σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του το ξενοδοχείο υπήρξε δημοφιλές και κατέλυαν σε αυτό σπουδαία πρόσωπα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ συχνά μικροαπατεώνες έκλεβαν μέρος του ακριβού εξοπλισμού του (π.χ. μαχαιροπίρουνα)[14].

Το ξενοδοχείο έκλεισε γύρω στο 1912 σύμφωνα με τους οδηγούς της εποχής[15]. Το κτήριο που το φιλοξένησε κατεδαφίστηκε το 1916 και στη θέση του ανεγέρθηκε το 1917 το Μέγαρο Γιάνναρου, που υπάρχει μέχρι σήμερα.

Πηγές

Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

La Grece contemporaine / par Edmond About. -2η έκδ.- Paris: Librarie de L. Hachette et C., 1855

Ο βασιλέας των βουνών: μυθιστορία / Εδμόνδου Αβούτ. Εν Αθήναις: Εν τω βιβλιοπωλείω Εμμ. Γεωργίου, 1858.

La Grece contemporaine / par Edmond About. - 3η έκδ.- Paris: Librarie de L. Hachette et Companie, 1858

Ανατολικός εμπορικός οδηγός / υπό Στεφάνου Δ. Κατινάκη . - 8η έκδ.- Εν Αθήναις: [χ.ό.], 1874.

Οδηγός εμπορικός, γεωγραφικός και ιστορικός των πλείστων κυριωτέρων πόλεων της Ελλάδος του έτους 1875: διαιρούμενος εις μέρη δύω: Έτος Α΄, εκδιδόμενος κατ' έτος υπό Μιλτιάδη Μπούκα. Εν Αθήναις: τύποις Ελληνικής Ανεξαρτησίας, 1875

Εγκόλπιον ημερολόγιον: του έτους 1887, έτος Γ΄/ υπό Μ.Η. Πάνα. Εν Αθήναις: Τύποις Αττικού Μουσείου, 1887

Οδηγός των Αθηνών: ήτοι περιγραφή των μνημείων της αρχαίας και νέας πόλεως και των εν τοις μουσείοις αρχαιοτήτων κατά το γερμανικόν του Baedeker / υπό Γεωργίου Σωτηριάδου. Εν Αθήναις: παρά τω εκδότη Καρόλω Μπεκ, 1888

Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις κλπ.: Commerce, industrie, administration etc. / Χ. Μακρίδης. Εν Αθήναις: τυπ. Λεωνή, 1892.

Εστία: Χριστούγεννα 1898-1899. Αθήνα: [χ.ό.] , χ.χ.

Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις, ταξείδια, διευθύνσεις: Commerce, industrie, administration, voyages, adresses / Χ. Μακρίδης. Εν Αθήναις: τυπ. Νικολαΐδου, 1899

Ημερολόγιον της "Φύσεως": Φιλολογικόν, διασκεδαστικόν και διδακτικόν του έτους 1899 / Φρ. Πρίντεζη. Εν Αθήναις: Εκ του τυπογραφείου των καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου, 1899. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Ελλάς: ήτοι ιστορική, γεωγραφική και τοπογραφική περιγραφή της Ελλάδος και οδηγός των ταξειδιωτών και περιηγητών: (κατά τον Μπέντεκερ) / υπό Ευαγγελίδου και Μαυρογένη. Αθήναι: Βιβλιοπωλείον Κ. Ελευθερουδάκη, 1901

Πανελλήνιος οδηγός: Έτος πρώτον: 1912 / υπό Κ. Σταματίου, Β. Μπουζούρας. Εν Αθήναις: τυπ. Εφημερίς των Εργατών, 1912

Η ζωή μου: Όσα είδα, όσα έμαθα, όσα έπραξα / Θεόδωρου Π. Πετρακόπουλου. Αθήναι: [χ. ό.], 1961

Κοινωνική ζωή και δημόσιοι χώροι κοινωνικών συναθροίσεων στην Αθήνα του 19^ου αιώνα / Ματούλα Χ. Σκαλτσά. Θεσσαλονίκη, 1983

Αθηναϊκά: Αττικοβοιωτικά: Δωδεκανησιακά: Πελοπόννησος: Νησιά του Αιγαίου: Κρήτη: 1815-1980 = Atheniensia: Attica und Bootien: Peloponnes: Agaische inseln : Kreta: 1815-1980 / Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Αθήνα: Ωκεανίδα, 1991

Ernst Ziller: Αναμνήσεις: περικοπαί-σημειώματα υπό κ. Ι. Τσίλλερ-Δήμα / Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη, Α. Παπανικολάου-Κρίστενσεν. Αθήνα: Libro, 1997

Μεγάλη Βρεταννία: Ένα ξενοδοχείο-σύμβολο / Άγγελος Βλάχος. Αθήνα: Κέρκυρα, 2003

Καθημερινή, Επτά ημέρες, 8.10.2000

Θησαυρός, 24.12.1959

Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

CP.CPATH.CPATH1.275: Συλλογή καρτ ποστάλ

Συλλογή Εφημέρων ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

EPH.04.08.038

Άλλες πηγές

Stefan Haderer

Βιβλιοθήκη της Βουλής

Σημειώσεις

[1] Συγγραφέα του έργου: Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως ήτοι σκηναί εν Ελλάδι από του έτους 1821-1828: Τόμος Α΄ συνεγράφη υπό Στεφάνου Θ. Ξένου. Εν Λονδίνω: τύποις του Βρεττανικού Αστέρος , 1861.

[2] Επτά ημέρες, 8.10.2000

[3] Θησαυρός, 24.12.1959

[4] La Grece contemporaine / par Edmond About. - 3η έκδ. Paris: Librarie de L. Hachette et Companie, 1858.

[5] Ο βασιλέας των βουνών: μυθιστορία / Εδμόνδου Αβούτ. Εν Αθήναις: Εν τω βιβλιοπωλείω Εμμ. Γεωργίου, 1858.

[6] Ernst Ziller: Αναμνήσεις: περικοπαί-σημειώματα υπό κ. Ι. Τσίλλερ-Δήμα / Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη, Α. Παπανικολάου-Κρίστενσεν. Αθήνα: Libro, 1997, σελ.61.

[7] Από το 1892 και μετά έγινε διευθυντής του ξενοδοχείου «Αγγλία» (Σύνταγμα).

[8] Ο Γεώργιος Ξένος είχε τη φήμη χαρτοπαίκτη.

[9] Αθηναϊκά: Αττικοβοιωτικά: Δωδεκανησιακά: Πελοπόννησος: Νησιά του Αιγαίου: Κρήτη: 1815-1980 = Atheniensia: Attica und Bootien: Peloponnes: Agaische inseln: Kreta: 1815-1980 / Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Αθήνα: Ωκεανίδα, 1991

[10] Εγκόλπιον ημερολόγιον: του έτους 1887, έτος Γ΄/ υπό Μ.Η. Πάνα. Εν Αθήναις: Τύποις Αττικού Μουσείου, 1887

Οδηγός των Αθηνών: ήτοι περιγραφή των μνημείων της αρχαίας και νέας πόλεως και των εν τοις μουσείοις αρχαιοτήτων κατά το γερμανικόν του Baedeker / υπό Γεωργίου Σωτηριάδου. Εν Αθήναις: παρά τω εκδότη Καρόλω Μπεκ, 1888

[11] Την πληροφορία αυτή μας έδωσε ο κύριος Stefan Haderer που ετοιμάζει ένα βιβλίο για την αυτοκράτειρα Σίσσυ.

[12] Από το 1899

[13] Η ζωή μου: Όσα είδα, όσα έμαθα, όσα έπραξα / Θεόδωρου Π. Πετρακόπουλου. Αθήναι: [χ. ό.], 1961, σελ. 117.

[14] Αλήθεια, 28.5.1874

[15] Ο Θεόδωρος Πετρακόπουλος αναφέρει ότι το ξενοδοχείο έκλεισε μετά το 1910. Οι οδηγοί επιβεβαιώνουν αυτή τη πληροφορία. Βλέπε: Η ζωή μου: Όσα είδα, όσα έμαθα, όσα έπραξα / Θεόδωρου Π. Πετρακόπουλου. Αθήναι: [χ. ό.], 1961, σελ.117.

[16] Ανατολικός εμπορικός οδηγός / υπό Στεφάνου Δ. Κατινάκη .Εν Αθήναις: [χ. ό.], 1874.

Back