Το «Χάνι του Τζαμτζή», όπου κυρίως κατέλυαν με τα υποζύγιά τους οι αγρότες, που έρχονταν από τα γύρω χωριά της Αττικής, βρισκόταν επί της οδού Ερμού και αρκετά κοντά στους Αγίους Ασωμάτους, δηλαδή στην είσοδο της πόλης. Αναφέρεται να λειτουργεί πριν από το 1837.

Σε πάροδο της Ερμού λειτουργούσε ξενοδοχείο με την επωνυμία Λονδίνον στο οποίο διέμεινε η Χριστιάνα Λυτ με την οικογένειά της, όταν έφτασαν στην Αθήνα. Μάλιστα στο ημερολόγιό της αναφέρει ότι βρήκε το ξενοδοχείο ακριβό καθώς πλήρωσαν 300 δραχμές για μια βδομάδα.[6]

Το 1840 το ξενοδοχείο «Συνταγματικός Σωκράτης», που μάλλον ήταν περισσότερο εστιατόριο, λειτουργούσε κάπου στην Καπνικαρέα, σύμφωνα με την παρακάτω καταχώριση:

Ταχύπτερος Φήμη. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Το ξενοδοχείο «Ελπίς» λειτούργησε το διάστημα 1836-1840 κοντά στην Καπνικαρέα. Ιδιοκτήτης αναφέρεται ο Απόστολος Αργυρίου. Εικάζεται ότι συνέχισε ως «Απόλλων».

Το 1845 στην οικία Ν. Ρετζίνα επί της οδού Ερμού και κοντά στην Καπνικαρέα λειτουργούσε το ξενοδοχείο «Ναπολέων» υπό τη διεύθυνση του Κ. Λουκόπουλου. Μάλιστα λέγεται ότι ανταγωνιζόταν το ξενοδοχείο «Παρνασσός» της Αιόλου και σε αγγελία καλεί τους βουλευτές και τους γερουσιαστές να καταλύσουν σε αυτό, όπου θα βρουν κάθε είδους περιποίηση.

Ο Ν. Λέκκας αναφέρει τη λειτουργία του ξενοδοχείου «Μούσαι» το 1848 με διευθυντή τον Α. Λουκόπουλο και του ξενοδοχείου «Κυκλάδι» κοντά στην Καπνικαρέα τη δεκαετία του 1850.

Το ξενοδοχείο «Ερμούπολις»[1] λειτουργεί στην οδό Ερμού το 1860 σύμφωνα με καταχώρηση στην εφημερίδα Φως που εντοπίστηκε στη Συλλογή Θωμά Σιταρά. Εκεί αναφέρεται ως διευθυντής του ξενοδοχείου ο Νικόλαος Καπέλας. Ενδεχομένως να σχετίζεται με το «Ερμούπολις και Κυκλάδων» που αναφέρεται παρακάτω.

Σε διάφορα φύλλα της εφημερίδας Αλήθεια των ετών 1872 και 1873, στην περίφημη στήλη Αφίξεις σημειώνονται οι πελάτες που κατέλυσαν στο ξενοδοχείο «Κέρκυρα» του Αντώνη Αναγνωστόπουλου, το οποίο βρισκόταν στην Ερμού κοντά στην Καπνικαρέα.

Το ξενοδοχείο «Άγκυρα» λειτουργούσε στην διασταύρωση των οδών Ερμού και Καπνικαρεάς πριν το 1874, ενώ αναφέρεται στο Οδηγός εμπορικός, γεωγραφικός και ιστορικός 1875.

Αναφορά στο ξενοδοχείο Άγκυρα που εντοπίστηκε στην εφημερίδα Αλήθεια, 19.8.1874. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Επίσης την ίδια χρονιά φαίνεται να ξεκινά τη λειτουργία του το ξενοδοχείο «Επαρχιών». Δεν έχει εξακριβωθεί, αν πρόκειται για το ομώνυμο ξενοδοχείο στη γωνία Ερμού και Αθηνάς, παρόλο που η παρακάτω αγγελία το τοποθετεί στην ίδια περιοχή.

Η αγγελία του ξενοδοχείου Επαρχιών στην εφημερίδα Καιροί του 1874. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Το ξενοδοχείο «Αι Αθήναι» λειτουργούσε τουλάχιστον από το 1872[2], στην οδό Ερμού, υπό τη διεύθυνση του Β. Καρβέλη ή Κουρβέλη. Διέθετε δωμάτια σε συμφέρουσες τιμές και καλό φαγητό. Εκείνη την περίοδο ήταν ένα από τα καλύτερα της Αθήνας για την περιποίηση και την καθαριότητα. Ήταν γνωστό για την ευρωπαϊκή και την τοπική κουζίνα του και για τα κρασιά που διέθετε η κάβα του. Η ιστορία του συνεχίστηκε από το 1880 και μετά σε κτήριο της πλατείας Συντάγματος.

Αγγελία του ξενοδοχείου «Αι Αθήναι» στην εφημερίδα Αλήθεια το 1874. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Το 1877 λειτούργησε το ξενοδοχείο «Πανελλήνιον», που βρίσκονταν κοντά στο Μοναστηράκι, κάτω από το καφενείο Ωραία Ελλάς, επί της Ερμού και συγκεκριμένα στην οικία του Θεοφάνη Σαΐτα, όπου μέχρι τότε λειτουργούσε εργοστάσιο καπέλων. Διευθυντής του ήταν ο Ν. Καριανόπουλος και διέθετε ευρύχωρα δωμάτια και εστιατόριο. Λειτουργούσε το 1887.[5]

Ο τέως διευθυντής του ξενοδοχείου «Αίγυπτος» που λειτουργεί στην Σταδίου, Λύσανδρος Ροβόπουλος, ιδρύει το 1882 το δικό του ξενοδοχείο με την επωνυμία «Νέα Αίγυπτος» σε οικία που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Βουλής. Σε ανακοινώσεις του 1882 και του 1883 το ξενοδοχείο αποκαλείται αρχοντοξενοδοχείο, διαθέτει ευρύχωρα δωμάτια, νέα έπιπλα και ηλεκτρικό, ενώ διαφημίζεται ότι βρίσκεται σε κεντρική θέση ώστε οι θαμώνες να απολαμβάνουν τις εορταστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στην πόλη. Ο Ροβόπουλος αποκαλείται ειδικός και φιλόκαλος και στο ανακαινισμένο ξενοδοχείο υπόσχεται άνεση και ευμάρεια στους πελάτες του.

Παλιγγενεσία, 17.9.1882. Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Μη χάνεται, 1883. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.

Το 1883, και ως το 1905, στη γωνία Ερμού και Φωκίωνος, λειτούργησε ξενοδοχείο με την επωνυμία «Βυζάντιον», με διευθυντή τον Δ. Συνετό διαφορετικό από αυτό του Συντάγματος.[7]

Από το 1884 και τουλάχιστον ως το 1887, λειτούργησε το ξενοδοχείο «Αχαΐα και Ήλιδα».

Από το 1884 και τουλάχιστον ως το 1887, λειτούργησαν το ξενοδοχείο «Αχαΐα και Ήλιδα» και το ξενοδοχείο «Πανελλήνιον», που βρίσκονταν κοντά στο Μοναστηράκι. Ακόμη, από το 1884 ως το 1930 υπήρχε το ξενοδοχείο «Βοιωτία» ή «Αττικοβοιωτία» στην οδό Ερμού. Εικάζεται ότι για κάποιο διάστημα λειτούργησε και παράρτημά του στην οδό Αθηνάς υπό την επωνυμία «Βοιωτία». Τέλος, στην Επετηρίδα της Ελλάδος του 1884 αναφέρονται το ξενοδοχείο Γ΄κατηγορίας η «Ωραία Ελλάς» και τα ξενοδοχεία «Αθηνά» και «Ερμής», ενώ το ξενοδοχείο «Πελοπόννησος» λειτουργούσε στην Ερμού κοντά στο Μοναστηράκι.

Το 1888 το ξενοδοχείο «Λουξεμβούργον» λειτουργεί απέναντι από το ξενοδοχείο «Βασιλικόν», ενώ την ίδια περίοδο λειτουργεί και το ξενοδοχείο «Γενεύη». Στην παρακάτω ειδοποίηση ανακοινώνεται η ίδρυση του ξενοδοχείου «Νέα Κόρινθος», σε οικία επί της Ερμού και κοντά στο σταθμό του σιδηροδρόμου Πειραιώς, δηλαδή στο Θησείο.

Επιθεώρησις, 28.10.1888. Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Ειδοποίηση του 1889 ανακοινώνει τη μεταφορά του ξενοδοχείου «Βουλή», από την οδό Σταδίου, στην οδό Ερμού και κοντά στη συμβολή της με την Αιόλου. Στην ειδοποίηση επισημαίνεται ο οικογενειακός χαρακτήρας του ξενοδοχείου. Ωστόσο στους οδηγούς της εποχής δεν έχει εντοπιστεί ξενοδοχείο με αυτήν την επωνυμία στην οδό Σταδίου.

Επιθεώρησις, 13.10.1889. Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Το ξενοδοχείο «Βόσπορος», υπό τη διεύθυνση του Θεόδωρου Παπαγιαννόπουλου, διέθετε δωμάτια ευάερα, έπιπλα καινούργια και πρόθυμη υπηρεσία, οικογενειακή περιποίηση και προσιτές τιμές. Όλα αυτά τα έβρισκε κανείς στην οδό Ερμού, κοντά στην Καπνικαρέα τη δεκαετία του 1890.

Επιθεώρησις, 30.9.1890. Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Φωτ. Νέα Εφημερίς 10.4.1885. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Από το 1892 ως το 1905, στη γωνία Ερμού και Φωκίωνος, λειτούργησε ξενοδοχείο με την επωνυμία «Βυζάντιον», διαφορετικό από αυτό του Συντάγματος. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε να λειτουργεί το «Πατρών», που διέκοψε τη λειτουργία του το 1905.

Σε ταξιδιωτικό οδηγό που εκδόθηκε το 1906 αναφέρεται στην οδό Ερμού το ξενοδοχείο «Μινέρβα».

Το ξενοδοχείο «Έλευσις» ήταν ένα από τα μακροβιότερα ξενοδοχεία της οδού Ερμού, καθώς λειτούργησε από το 1899 ως το 1939. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι πρόκειται για το παλιό χάνι «Έλευσις», που στέκει ακόμα στη θέση του.

Το 1899 λειτούργησε το ξενοδοχείο «Ερμούπολις και Κυκλάδων» μέχρι το 1905. Επίσης από το 1899 ως το 1904 το ξενοδοχείο «Ναυαρίνον» λειτουργούσε στην οδό Ερμού, ενώ την ίδια χρονιά εντοπίστηκε σε οδηγό η λειτουργία του ξενοδοχείου «Ρωσσία», η οποία διήρκεσε ως το 1935.

Το 1904 εμφανίζονται να λειτουργούν στην οδό Ερμού – για ένα με δύο χρόνια, σύμφωνα με τους οδηγούς - τα ξενοδοχεία «Νέων Πατρών»[3], «Δ. Ευσταθίου» και «Π. Ζυγούμη».[4]

Το ξενοδοχείο «Θεσσαλία», διαφορετικό από αυτό του 19^ου αιώνα στον ίδιο δρόμο, οι οδηγοί, από το 1910 περίπου ως το 1935, το τοποθετούν στη δημοφιλή διασταύρωση Ερμού και Αιόλου.

Το ξενοδοχείο Β΄κατηγορίας «Αργοστόλιον» ίσως και «Αργοστόλιον-Σαλαμίς» για κάποιο διάστημα, λειτούργησε από το 1912 ως το 1939, σύμφωνα με τους οδηγούς της εποχής, ενώ το «Κανάρινον» ξεκίνησε τη λειτουργία του την ίδια χρονιά. Την ίδια περίοδο κάπου κοντά υπήρχαν ακόμα τα ξενοδοχεία «Λοκρίς» και «Μεγαρίς».

Στη συμβολή της Ερμού με τη Φωκίωνος λειτούργησε από το 1916[5] ως το 1939 το ξενοδοχείο «Άστυ». Διέθετε 21 δωμάτια με 25 κλίνες.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 ξενοδοχείο, με την επωνυμία «Έσπερος» εντοπίζεται στους οδηγούς της εποχής να λειτουργεί στον αριθμό 112, αργότερα στο 114 της οδού. Στον ίδιο αριθμό βρίσκουμε το 1928 το ξενοδοχείο «Μεσόγεια». Ενδέχεται να πρόκειται για ξενοδοχείο που άλλαξε διεύθυνση και μετονομάσθηκε.

Στο κτήριο στεγάστηκε το ξενοδοχείο «Έσπερος», από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 ως το 1960 τουλάχιστον, σύμφωνα με τους εμπορικούς καταλόγους της εποχής. Πηγή: Google earth

Το 1932 κάποιο ξενοδοχείο με την επωνυμία «Κυρούσση» βρισκόταν στην οδό Ερμου 11. Διέθετε 12 δωμάτια και 30 κλίνες.[8]

Την περίοδο 1934-1939 λειτούργησαν τα ξενοδοχεία «Πανθεσσαλικόν» και «Σερραϊκόν» και μάλιστα σε διπλανά κτήρια.

Από το 1936 ως το 1939 στην Ερμού 64 υπήρχε το ξενοδοχείο «Ανατολή», υπό τη διεύθυνση του Φάνη Μπαλταδώρου. Το 1936 στον Κατάλογο συνδρομητών τηλεφώνου ο Φάνης Μπαλταδώρος μαζί με κάποιον Αντωνόπουλο αναφέρονται ως διευθυντές του ξενοδοχείου «Ανατολή» που λειτουργεί στην οδό Σωκράτους.

Σε αυτό το κτήριο στεγάστηκε το ξενοδοχείο «Ανατολή» από το 1936 ως το 1960 τουλάχιστον σύμφωνα με τους εμπορικούς καταλόγους της εποχής. Πηγή: Google earth

Πηγές

Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

Καζαμίας του Κορομηλά: του έτος 1873: έτος τριακοστόν πέμπτον. Αθήνησι: Τύποις Ανδρέου Κορομηλά, 1872

Οδηγός εμπορικός, γεωγραφικός και ιστορικός των πλείστων κυριωτέρων πόλεων της Ελλάδος του έτους 1875: διαιρούμενος εις μέρη δύω: Έτος Α΄ εκδιδόμενος κατ' έτος υπό Μιλτιάδη Μπούκα. Εν Αθήναις: τύποις Ελληνικής Ανεξαρτησίας, 1875

Επετηρίς της Ελλάδος: διά το έτος 1884. Εν Αθήναις: Τυπογραφείον "ο Ασμοδαίος" Γ. Σταυριανού, 1883

Εγκόλπιον ημερολόγιον: του έτους 1887: έτος Γ΄ υπό Μ. Η. Πάνα. Εν Αθήναις: Τύποις Αθηναΐδος, 1886

Οδηγός Αθηνών-Πειραιώς και των κυριοτέρων πόλεων της Ελλάδος 1900 / Σ. Κουσουλίνου.
Εν Αθήναις: τυπ. Σπυρίδωνος Κουσουλίνου, 1900

Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις, ταξείδια, διευθύνσεις: Commerce, industrie, administration, voyages, adresses / Χ. Μακρίδης. Εν Αθήναις: τυπ. Νικολαΐδου, 1899

Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις κλπ.: Commerce, industrie, administration etc. / Χ. Μακρίδης. Εν Αθήναις: τυπ. Λεωνή, 1892

Η παλιά Αθήνα ζει, γλεντά, γεύεται : κιμπάρικο ανάγνωσμα για μερακλήδες νοσταλγούς / Θωμάς Σιταράς. Αθήνα: Ωκεανίδα, 2011

Ελληνικός οδηγός: 1921 / Ιδιοκτησία εταιρείας Κυριέρης-Γιαννόπουλος και Σία. Αθήναι: Geo, 1921

Πανελλήνιος οδηγός: Έτος πρώτον: 1912 / υπό Κ. Σταματίου, Β. Μπουζούρα. Εν Αθήναις: τυπ. Εφημερίς των Εργατών, 1912

Πανελλήνιος οδηγός: Το ελληνικόν ντιρέκτορι. Κάιρο Αθήναι: Ανατολική Εταιρία Διαφημίσεων: Ν. Δαμασκός, 191;

Ελληνικός οδηγός: 1921 / Ιδιοκτησία εταιρείας Κυριέρης-Γιαννόπουλος και Σία. Αθήναι: Geo, 1921

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Α΄. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1905

Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ε΄ 1916 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήνα: [Ιγγλέσης], 1916

Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ζ΄. Μεταπολεμική περίοδος: 1920-1921 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1920

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Η΄. Παλαιά Ελλάς-Νέα Ελλάς: 1921 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1921

Οδηγός Ελλάδος Ιγγλέση: Έκδοσις ΙΑ΄ / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήνα : Ιγγλέσης, 1928

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Ι΄, 1925-1926 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1925

Οδηγός της Ελλάδος του έτους 1930 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήναι: Πυρσός, 1930

Οδηγός της Ελλάδος 1934 και 1935: Περίοδος Γ, Έτος Α. Αθήναι: Ιγγλέσης, 1934

Επίσημος κατάλογος συνδρομητών τηλεφώνου: Αθηνών, Πειραιώς, περιχώρων: 1936 / Ανώνυμος Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρεία. [Αθήνα]: [χ.ο.], 1936

Ελληνικόν ευρετήριον 1937. [Αθήνα]: [χ. ό.], 1937

Μέγας εμπορικός, βιομηχανικός, επαγγελματικός οδηγός Αθηνών, Πειραιώς, περιχώρων 1939 / διευθυντής Γαβρ. Γαβριηλίδης. Εν Αθήναις: Γαβριηλίδης, 1939

Επί της οδού Ερμού παρά την πλατείαν του Συντάγματος : από το 1870 / Γενική επιμέλεια: Ντόρα Ν. Πάλλη. Αθήνα: Πάλλης, 1999

Η ξενοδοχία παρ' Έλλησιν: από των αρχαιοτάτων μέχρι των καθ'ημάς χρόνων / Νικόλαος Γ. Λέκκας. Αθήναι: Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας. Υπηρεσία Ξένων και Εκθέσεων, 1924

Συλλογή Θωμά Σιταρά

Αλήθεια, 22.1.1874, 19.8.1874

Καιροί, 8.5.1874

Νέα Εφημερίς 10.4.1885

Άλλες πηγές

Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Google earth

Σημειώσεις

[1] Δεν σχετίζεται με το «Ερμούπολις» που λειτουργούσε στην συμβολή Ερμού και Αγίας Θέκλας.

[2]Καζαμίας του Κορομηλά: του έτος 1873: έτος τριακοστόν πέμπτον. Αθήνησι: Τύποις Ανδρέου Κορομηλά, 1872.

[3] Ενδεχομένως να έχει σχέση με το «Πατρών».

[4] Για τα δύο τελευταία δεν έχει βρεθεί κάτι πιο συγκεκριμένο.

[5] Υπάρχει πληροφορία ότι λειτουργούσε και πριν από το 1916.

Back