Το τριώροφο κτήριο στη γωνία Αθηνάς 13 και Κακουργιοδικείου με τρεις όψεις νεοκλασικής ρυθμολογίας, απαρτίζεται από υπόγειο, ισόγειο, μεσοπάτωμα και δύο ορόφους. Ο πρώτος όροφος τονίζεται από εξώστη με τέσσερα φουρούσια και μεταλλικό κιγκλίδωμα. Οι όροφοι χωρίζονται από περιμετρικό γείσο –οδόντες- και τα ανοίγματα του δευτέρου ορόφου στο τμήμα της ποδιάς τονίζεται από σιδερένιο κιγκλίδωμα, ενώ υπάρχει κεραμοσκεπή στέγη. Γενικά τα στοιχεία των όψεων του κτηρίου, τόσο τυπολογικά και μορφολογικά όσο και τα διακοσμητικά αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα του αθηναϊκού κλασικισμού της δεκαετίας του 1870. Το κτήριο χαρακτηρίστηκε διατηρητέο νεότερο μνημείο το 1993.

Αρχικά ήταν η οικία του νομικού Νικόλαου Πήλικα. Με σπουδές στη Γενεύη και από ευυπόληπτη οικογένεια, παντρεμένος με τη Σοφία Σαμψών, ο δικηγόρος και εκτός των άλλων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας, χρειάζεται ένα μεγάλο σπίτι για να στεγάσει την επταμελή οικογένειά του. Αγόρασε σε πλειστηριασμό το οικόπεδο της οδού Αθηνάς, όπου έχτισε το σπίτι του το 1869, πιθανόν σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλλερ. Έτσι απέκτησε μια οικία με υπόγειο, ισόγειο, όροφο και δυο σοφίτες ενώ πολύ σύντομα προσθέτει και δεύτερο όροφο. Έντεκα χρόνια αργότερα πεθαίνει. Το σπίτι μαζί με μετοχές και ομόλογα κληρονομεί η 27χρονη μοναχοκόρη του Άννα. Βαριά άρρωστη -χαρακτηρίζεται παράφρων- καταλήγει στο Δρομοκαΐτειο και πεθαίνει το 1914, σε ηλικία 54 ετών.
Δυο χρόνια αργότερα οι τέσσερις αδελφοί της πωλούν το σπίτι στον μεγαλοκτηματία και έμπορο από την Αργαλαστή Πηλίου, τον Θεόδωρο Παπανικολάου, προς 150.000 δρχ.
Ο ευεργέτης, που έχει προσφέρει στην πατρίδα του από πέτρινο γεφύρι έως χρυσοΰφαντο Επιτάφιο, αγοράζει το πρώτο του σπίτι στην Αθήνα για να μείνει εκεί ο γιος του Ευάγγελος, φοιτητής στη Νομική. Το 1924 ο Θεόδωρος Παπανικολάου, ως ένθερμος βενιζελικός καταδιώκεται από φανατικούς επίστρατους και κινδυνεύει η ζωή του. Για να γλιτώσει, αφήνει ανάμεσα σε άλλα το εργοστάσιο παραγωγής ελαιολάδου και συσκευασίας ελαιών στην πατρίδα του και έρχεται στην Αθήνα όπου μένει στο εν λόγω σπίτι. Ο Θεόδωρος Παπανικολάου δεν διώχνει το σιδηροπωλείο του Παντελή Σκρουμπέλου που λειτουργούσε τότε στο ισόγειο του κτηρίου.
Στο μεταξύ οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και η Μικρασιατική Καταστροφή αυξάνουν τον πληθυσμό της Αθήνας σε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών σε όλα τα επίπεδα. Το κτήριο της οδού Αθηνάς αλλάζει χρήση. Αποκτά περισσότερα καταστήματα στο ισόγειο και οι όροφοι μετατρέπονται σε ξενοδοχείο. Το 1929 το ξενοδοχείο ονομάζεται «Σιών» και αργότερα «Αιγαίον».

Διακόπτει για ένα διάστημα τη λειτουργία του λόγω επισκευών και το 1934, παίρνει ξανά άδεια λειτουργίας ξενοδοχείου, σύμφωνα με όσα αναφέρονται σε Έκθεση Επιθεώρησης του 1937, η οποία το κατατάσσει στην Ε΄ τάξη. Εδώ αναφέρεται επίσης ότι έχει 14 συνολικά δωμάτια και ένα μικρό χώρο στην είσοδο, ενώ τα αποχωρητήρια βρίσκονται σε ακατάλληλο σημείο, μπροστά στην είσοδο του α΄ ορόφου.

Ως τον σεισμό του 1999 στα έξι καταστήματα του κτηρίου φιλοξενήθηκαν έμποροι ενδυμάτων, υποδημάτων και συρματόσχοινων ενώ το ξενοδοχείο «Αιγαίον» συνέχιζε να λειτουργεί. Ώσπου τα εγγόνια του Θεόδωρου Παπανικολάου, Αριστέα Κρίστενσεν και Θεόδωρος Παπανικολάου, πούλησαν το διατηρητέο κτήριο σε ανώνυμη κατασκευαστική εταιρεία. Λίγο καιρό αργότερα το ισόγειο νοικιάστηκε στην τράπεζα Κύπρου. Το κτήριο καταστράφηκε από φωτιά μερικά χρόνια αργότερα, αλλά ανακαινίστηκε ξανά.

Σήμερα λειτουργεί εκεί κατάστημα ρούχων γνωστής αλυσίδας.

Το ξενοδοχείο «Αιγαίον» τη δεκαετία του 1960. Πηγή: φωτογράφος Δημήτρης Παπαδήμος, οδός Αθηνάς. Αρχείο Δημήτρη Παπαδήμου και Ελένης Φραγκιά (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, DP25.08.10)

Η είσοδος του ξενοδοχείου. Πηγή: Οικία Πήλικα / Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν, Μιχάλης Δώρης Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, 2008. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Το ισόγειο της οικίας Πήλικα τη δεκαετία του 1920 από την πλευρά της οδού Κακουργιοδικείου. Ενώ στο βάθος διακρίνεται το οινοπωλείο Χριστοδούλου στη συμβολή με την οδό Θέμιδος. Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Το κτήριο που φιλοξένησε το ξενοδοχείο σήμερα. Πηγή: Google earth

Πηγές

Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ε΄, 1916 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήνα: [Ιγγλέσης], 1916

Ελληνικός οδηγός: 1921 / Ιδιοκτησία εταιρείας Κυριέρης-Γιαννόπουλος και Σία. Αθήναι: Geo, 1921

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Η΄. Παλαιά Ελλάς-Νέα Ελλάς: 1921 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1921

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Ι΄, 1925-1926 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1925

Οδηγός Ελλάδος Ιγγλέση: Έκδοσις ΙΑ΄ / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήναι: Ιγγλέσης, 1928.

Οδηγός της Ελλάδος 1934 και 1935: Περίοδος Γ΄,Έτος Α΄. Αθήναι: Ιγγλέσης, 1934

Ελληνικός οδηγός: Εμπορικός και επαγγελματικός: Επίσημος: Ετήσιος: Έτος Α τόμος ΑΕ΄διευθυντής Τάκης Χαιρόπουλος . Αθήναι: Δασκαλάκης, 1928

Ελληνικόν ευρετήριον 1937. [Αθήνα]: [χ. ό.], 1937

Μέγας εμπορικός, βιομηχανικός, επαγγελματικός οδηγός Αθηνών, Πειραιώς, περιχώρων 1939 / διευθυντής Γαβρ. Γαβριηλίδης. Εν Αθήναις: Γαβριηλίδης, 1939

Οικία Πήλικα / Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν, Μιχάλης Δώρης
Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, 2008

Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

DP25.08.10: φωτογράφος Δημήτρης Παπαδήμος, Αρχείο Δημήτρη Παπαδήμου και Ελένης Φραγκιά.

Άλλες πηγές

Αρχείο Νεότερων Μνημείων

Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Ξενοδοχεία του χθες. Ιστορικά και αρχιτεκτονικά ίχνη (σελίδα στο FB)

http://estia.minenv.gr/

https://m.naftemporiki.gr

"Αν οι (καμένοι) τοίχοι μπορούσαν να μιλήσουν..." της Μαίρης Αδαμοπούλου - Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2012 http://www.tanea.gr/politismos/article/?aid=4695610

Κτήρια ξενοδοχείων στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα προάστια από την Οθωνική περίοδο έως και τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα / Ελένη Ε. Παπανδρέου. Αθήνα: ΕΜΠ, 2010

Google earth

Σημειώσεις

[1] Η πληροφορία από τον Χαρίλαο Πατέρα.

Back