«Διαλέξαμε κι εμείς τις πιο ωραίες ιστορίες και τα πιο ωραία ποιήματα που βρήκαμε, και φτιάξαμε για σένα αυτό το βιβλίο. Ακριβώς όπως διαλέγεις κι εσύ λουλούδια στον κήπο και φτιάχνεις μια ανθοδέσμη. Γι’ αυτό το βιβλίο μας το είπαμε Ανθολόγιο».

Οι εργασίες της επιτροπής για τη σύνθεση του «Ανθολογίου για τα παιδιά του δημοτικού» με στόχο τη μελέτη της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο άρχισαν το φθινόπωρο του 1974. Επόπτες της επιτροπής ήταν οι Μιχαήλ Δ. Στασινόπουλος και Γιώργος Π. Σαββίδης και μέλη της οι Αριστείδης Βουγιούκας, Αλέξης Δημαράς, Καλή Δοξιάδη, Γιώργος Ιωάννου, Λίνα Κάσδαγλη, Καλλιόπη Μουστάκα. Εικονογράφοι του «Ανθολογίου» ήταν οι Λουΐζα Μοντεσάντου, Γιώργης Βαρλάμος, Αγήνωρ Αστεριάδης. Να σημειωθεί εδώ ότι η ανάθεση της εικονογράφησης του τρίτομου Ανθολογίου σε σημαντικούς εικαστικούς καλλιτέχνες, οι οποίοι κοσμούν τα βιβλία κυρίως με πρωτογράμματα, διακοσμητικές «ταινίες» και μοτίβα, αποδεικνύει τη σημασία που αποδόθηκε όχι μόνο στο περιεχόμενο μα και στη μορφή του βιβλίου το οποίο απευθυνόταν σε παιδιά. Τέλος η ευθύνη της τελικής επιλογής των κειμένων βάρυνε ολόκληρη την επιτροπή του Ανθολογίου.

«Διαλεγμένα κομμάτια απ' το θησαυρό της λογοτεχνίας, αυτό είναι το Ανθολόγιο που κρατάς στα χέρια σου».

Ο κάθε ένας από τους τόμους του «Ανθολογίου» προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί σε δύο τάξεις του δημοτικού.Και οι τρεις τόμοι έχουν 8ο σχ. (20εκ.), μαλακό εξώφυλλο, έγχρωμα σχέδια και είναι γραμμένοι στη δημοτική.Το μόνο που άλλαξε στους τρεις τόμους είναι η έκδοσή τους σε μονοτονικό σύστημα το 1982.

«Το Ανθολόγιο δεν έγινε για να υποκαταστήσει τα αναγνωστικά, αλλά να προσφέρει στους μικρούς μαθητές μια σειρά από γνήσια λογοτεχνικά κείμενα, ώστε να τους φέρει κοντά με τη Νέα Ελληνική Λογοτεχνία και να τους βοηθήσει να καλλιεργήσουν τον προφορικό και γραπτό λόγο τους. Μα κυρίως για να αγαπήσουν το βιβλίο και το διάβασμα».

«Μακάρι να αγαπήσετε βαθιά το βιβλίο αυτό. Κι αν διαβάζοντάς το δυναμώσει η όρεξή σας για το καλό βιβλίο και το διάβασμα, τότε το κέρδος θα είναι μεγάλο για όλους μας».

Στο σημείωμα της Επιτροπής αναφέρονται επίσης τα εξής: «Έγινε προσπάθεια ώστε το Ανθολόγιο να είναι προσαρμοσμένο στις πνευματικές ανάγκες των παιδιών του Δημοτικού. Μέσα στους τόμους του δεν επιδιώκεται —και ούτε ήταν, άλλωστε, κατορθωτό— να δοθεί αντιπροσωπευτική εικόνα της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας. Οι νεοέλληνες συγγραφείς, ακόμα και οι καλύτεροι, που δεν διέθεταν κείμενα κατάλληλα για την παιδική ηλικία, δεν περιλαμβάνονται εδώ».

Το «Ανθολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού – μέρος πρώτο» περιλαμβάνει πεζά και ποιήματα της νέας ελληνικής λογοτεχνίας για τους μαθητές της Α΄ και της Β΄ δημοτικού. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Ζαχαρία Παπαντωνίου και αναδημοσιεύει αρκετά κείμενα από τα αναγνωστικά των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Το «Ανθολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού – μέρος δεύτερο» απευθύνεται στους μαθητές της Γ΄ και Δ΄ δημοτικού και περιέχει πεζά και ποιήματα της νέας ελληνικής λογοτεχνίας εμπνευσμένα από την καθημερινότητα των παιδιών και των οικογενειών τους, την ελληνική ιστορία, τις οικογενειακές στιγμές και εορτές, το παιχνίδι, τα επαγγέλματα και τις ασχολίες των ανθρώπων. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Γρηγορίου Ξενόπουλου.

Το «Ανθολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού – μέρος τρίτο» για τις Ε' και ΣΤ΄ δημοτικού περιλαμβάνει πεζά και ποιήματα της νέας ελληνικής λογοτεχνίας που αφορούν την καθημερινή ζωή μικρών και μεγάλων, την ιστορία και την παράδοση, καθώς και πολλά δημοτικά και ακριτικά τραγούδια. Περιέχει και 5 κείμενα γραμμένα στην καθαρεύουσα με θέματα από τον κοινωνικό και εθνικό βίο, και ερμηνευτικό λεξιλόγιο. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Πηνελόπης Δέλτα.

Το «Ανθολόγιο» διανεμήθηκε στους μαθητές του δημοτικού για πρώτη φορά τον Σεπτέμβρη του 1975 και αποσύρθηκε το 2006. Αποτελεί ένα από τα μακροβιότερα ελληνικά σχολικά εγχειρίδια (μαζί με τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του γυμνασίου και του λυκείου). Ακόμα δε, ο τίτλος «Ανθολόγιο» έμελλε να καθιερωθεί σχεδόν σε όλα τα μελλοντικά σχολικά εγχειρίδια για τη μελέτη της λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο που τα αντικατέστησαν και τα αντικαθιστούν μέχρι και σήμερα (π.χ. Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων: Το δελφίνι Α΄- Β΄ Δημοτικού, Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων: Στο σκολειό του κόσμου Γ΄- Δ΄ Δημοτικού, Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων: Με λογισμό και μ' όνειρο Ε΄- ΣΤ΄ Δημοτικού, που χρησιμοποιούνται σήμερα).

Τα τρία μέρη του Ανθολογίου για τα παιδιά του δημοτικού και τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του γυμνασίου και του λυκείου φυλάσσονται στην πλούσια συλλογή σχολικών βιβλίων του ΕΛΙΑ (https://goo.gl/tLrWrD), ενώ αποδελτίωση και ευρετηριάση τους έχει πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο πτυχιακής εργασίας του τμήματος Βιβλιοθηκονομίας του ΤΕΙ Αθήνας. Αντίγραφό της έχει κατατεθεί στη Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ.

«Τώρα πια έχεις μάθει να διαβάζεις και ξέρεις πόσα όμορφα πράγματα μπορεί να σου χαρίσει ένα βιβλίο. Μπορεί να σε κάνει να γελάσεις, να διασκεδάσεις, ίσως και να νιώσεις στην καρδιά μια μικρή λύπη, αλλά και η λύπη αυτή θα μοιάζει με χαρά».

Καλή σχολική χρονιά!

Μαρία Αρβανιτάκη

Ανθολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού: μέρος πρώτο / Μιχ. Δ. Στασινόπουλος, Γιώργος Π. Σαββίδης . - 4η έκδ.Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 1978

Ανθολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού: μέρος δεύτερο / Μιχ. Δ. Στασινόπουλος, Γιώργος Π. Σαββίδης . - 20ή έκδ.. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 1994

Ανθολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού: μέρος τρίτο / Μιχ. Δ. Στασινόπουλος, Γιώργος Π. Σαββίδης. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 1975

Σχολικά βιβλία, Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Ετικέτες: ανθολόγιο, δημοτικό σχολείο, σχολικά βιβλία

Αναρτήθηκε στη σελίδα του ΕΛΙΑ στο Facebook στις 11.9.2018

Back