Το 1842 ο Παύλος Καλλιγάς αγόρασε στην περιοχή του Συντάγματος «χωράφιον παρά το παλάτιον» για να χτίσει την οικία του. Το οικόπεδο ήταν στη σημερινή συμβολή των οδών Σταδίου και Καραγεώργη Σερβίας. Κατά τη θεμελίωση βρέθηκαν αρχαία κομμάτια και ανάμεσά τους μια πλάκα με την επιγραφή «ΗΟΡΟΣ ΚΗΠΟΥ ΜΟΥΣΩΝ» και έτσι επιβεβαιώθηκε ότι όλη η περιοχή του Συντάγματος ήταν ο περίφημος Κήπος των Μουσών του Θεόφραστου, δηλαδή ο πρώτος βοτανικός κήπος του κόσμου. [1]

Η αρχική οικία του Παύλου Καλλιγά είχε δύο ορόφους κι ο πρώτος όροφος ήταν χωρισμένος σε δυο οριζόντια τμήματα. Το πρώτο μέρος ήταν ημιυπόγειο ενώ το μεγαλύτερο μέρος της γωνίας καταλάμβανε ο κήπος και οι στάβλοι[2] της οικογένειας. Αργότερα, ο γιος του Παύλου Καλλιγά, Γεώργιος, θέλησε να μεγαλώσει το κτήριο και ανέθεσε την κατασκευή του στον Ερνέστο Τσίλλερ. Τότε χτίστηκαν ο τρίτος όροφος και τα πλάγια τμήματα του κτηρίου, ουσιαστικά δηλαδή οι προσόψεις που έβλεπαν στη Σταδίου και στην Καραγεώργη Σερβίας. [3]

Εκεί από το 1880 ως το 1891 λειτούργησε το ξενοδοχείο «Αι Αθήναι».

Το 1892 λειτούργησε εκεί το ξενοδοχείο «Μινέρβα». Ιδιοκτήτης ήταν ο Γεώργιος Ζαμίχας, πρώην ιδιοκτήτης του καφέ-εστιατορίου «Ευρώπη». Οι αδερφοί Ζαμίχα υπήρξαν για πολλά χρόνια ιδιοκτήτες και διευθυντές του ξενοδοχείου.

Το ξενοδοχείο διέθετε δωμάτια και χώρους πλούσια διακοσμημένους, πολυτελέστατη αίθουσα εστιατορίου, αναγνωστήριο, ευρωπαϊκά λουτρά, ενώ ξένες εφημερίδες ήταν διαθέσιμες στους πελάτες.

Στην πρόσοψη από την οδό Σταδίου διακρίνουμε την ταμπέλα του ξενοδοχείου «Μινέρβα». Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί από την αυλή των Βασιλικών στάβλων. Πηγή: Αθήνα: η πόλη-οι άνθρωποι-τα γεγονότα: από το Φωτογραφικό Αρχείο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου 1859-1988 / κείμενα-επιμέλεια Ιφιγένεια Βογιατζή [κ. ά.]. Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, 2012. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Διαφήμιση του ξενοδοχείου. Πηγή: Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις κλπ.: Commerce, industrie, administration etc. / Χ. Μακρίδου. Εν Αθήναις: τυπ. Λεωνή, 1892. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Το 1895 πραγματοποιήθηκε ανακαίνιση στο κτήριο ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων. Προστέθηκε ένας ακόμη όροφος και έτσι το «Μινέρβα» έγινε ένα από τα μεγαλύτερα ξενοδοχεία της Αθήνας. Τότε μάλιστα μετονομάσθηκε σε «Παλλάδα Αθήνη»[4], ενώ στους οδηγούς της εποχής αναφέρεται και ως «Παλλάς» ή «Αθηνά». Το ξενοδοχείο απέκτησε 36 νέα δωμάτια, εξοπλίστηκε με νέα έπιπλα, χαλιά, καθρέφτες, πίνακες κ.ά. Τοποθετήθηκαν ηλεκτρικοί λαμπτήρες σε όλο το ξενοδοχείο και τα κεριά καταργήθηκαν. Τελειοποιήθηκε το σύστημα υπηρεσίας (κουδούνια) και ζεστό νερό ήταν πια διαθέσιμο σε όλους τους ορόφους.[5]

Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν τον Νοέμβριο του 1895. Διευθυντής της μουσικής ορχήστρας που είχε αναλάβει την ψυχαγωγία των καλεσμένων ήταν ο Εμμανουήλ Καίσαρης, ο συνθέτης του ολυμπιακού ύμνου. Ακόμα παρατέθηκε πλούσιο γεύμα σε κύκλο δημοσιογράφων, ενώ τις επόμενες μέρες οι μεγαλύτερες εφημερίδες της εποχής αναφέρθηκαν στο γεγονός.

Δημοσίευμα για τα εγκαίνια του ξενοδοχείου Μινέρβα. Πηγή: Επιθεώρησις, 28.11.1895, Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Ένα ακόμη δημοσίευμα για τα εγκαίνια του ξενοδοχείου Μινέρβα. Πηγή: Άστυ, 29.11.1895, Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Το 1907 σε ένα από τα καταστήματα του ισογείου λειτούργησε το ανθοπωλείο Φλεριανού[6]. Το 1916 το ξενοδοχείο «Μινέρβα» αποκτά ασανσέρ και λιφτ[7]. Διαθέτει, εκτός από δωμάτια, και διαμερίσματα ενώ διαφημίζεται το εστιατόριο και το αναγνωστήριό του. Το 1930 το ξενοδοχείο «Μινέρβα» εξακολουθεί να λειτουργεί στο ίδιο σημείο και διευθυντές του είναι οι Μπαντούνας και Χάλας. Τότε διέθετε 43 δωμάτια και 70 κλίνες[8].

Διαφήμιση του ξενοδοχείου το 1930. Πηγή: Σιδηροδρομικόν ημερολόγιον: 1930 / Αγγέλου Τρουπάκη, Γεωργ. Σαμαροπούλου. Αθήναι: Εργασίαι Τύπου, χ.χ. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Τιμολόγιο του ξενοδοχείου «Μινέρβα». Πηγή: Συλλογή Εφήμερων ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Το ξενοδοχείο «Μινέρβα» λειτουργούσε ως το 1959 οπότε το μέγαρο Καλλιγά γκρεμίστηκε. Το ξενοδοχείο «Μινέρβα» λειτούργησε σε δυο ορόφους του νέου κτηρίου που οικοδομήθηκε εκεί με είσοδο από τη Στοά. Διέθετε 60 δωμάτια και 86 κλίνες και ήταν Α΄ κατηγορίας. Δέκα χρόνια αργότερα τα δωμάτια μειώνονται σε 46 και το ξενοδοχείο ήταν Β΄κατηγορίας. Το 1991 ήταν ακόμα σε λειτουργία.[9]

Πηγές

Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις κλπ.: Commerce, industrie, administration etc. / Χ. Μακρίδου. Εν Αθήναις: τυπ. Λεωνή, 1892.

Ημερολόγιον της Εστίας 1898 δεν το βρίσκω στον κατάλογο να κοιτάξω στα ράφια

Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις, ταξείδια, διευθύνσεις: Commerce, industrie, administration, voyages, adresses / Χ. Μακρίδης. Εν Αθήναις: τυπ. Νικολαΐδου, 1899

Οδηγός Αθηνών-Πειραιώς και των κυριοτέρων πόλεων της Ελλάδος 1900 / Σ. Κουσουλίνου. Εν Αθήναις: τυπ. Σπυρίδωνος Κουσουλίνου, 1900

Ελλάς: ήτοι ιστορική, γεωγραφική και τοπογραφική περιγραφή της Ελλάδος και οδηγός των ταξειδιωτών και περιηγητών: (κατά τον Μπέντεκερ) / υπό Ευαγγελίδου και Μαυρογένη. Αθήναι: Βιβλιοπωλείον Κ. Ελευθερουδάκη, 1901

Ημερολόγιον εγκυκλοπαιδικόν: του 1907: έτος Α΄. Βρετού. Εν Αθήναις: Βιβλιοπωλείον της Εστίας: Εκδότης Ι. Δ. Κολλάρος, 1906

Πανελλήνιος οδηγός: Έτος πρώτον: 1912 / υπό Κ. Σταματίου, Β. Μπουζούρας. Εν Αθήναις: τυπ. Εφημερίς των Εργατών, 1912

Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ε΄, 1916 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήνα: [Ιγγλέσης], 1916

Πανελλήνιος εμπορικός και βιομηχανικός οδηγός: 1921-1922: 1921-1922 / γενικός διευθυντής Χαρ. Ανεμογιάννης. [Αθήνα]: [Πανελλήνιον Πρακτορείον Δημοσιεύσεων], 1921

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Η΄. Παλαιά Ελλάς-Νέα Ελλάς: 1921 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1921

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Ι΄ 1925-1926 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1925

Οδηγός Ελλάδος Ιγγλέση: Έκδοσις ΙΑ΄ / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήναι: Ιγγλέσης, 1928

Εμπορικός οδηγός "Ο Ερμής" 1930. [Αθήνα]: Αλέξ. Τσαπόγας, Σπ. Κουντούρης, 1930

Σιδηροδρομικόν ημερολόγιον: 1930 / Αγγέλου Τρουπάκη, Γεωργ. Σαμαροπούλου. Αθήναι: Εργασίαι Τύπου, χ.χ.

Πανελλήνιος εμπορικός οδηγός: Τόμος Β: Αφρική: 1933. Κάιρο: Ερμής, 1933

Ελληνικόν ευρετήριον 1937. [Αθήνα]: [χ. ό.], 1937

Μέγας εμπορικός, βιομηχανικός, επαγγελματικός οδηγός Αθηνών, Πειραιώς, περιχώρων 1939 / διευθυντής Γαβρ. Γαβριηλίδης. Εν Αθήναις: Γαβριηλίδης, 1939

Εμπορικός και βιομηχανικός οδηγός Ελλάδος-Αιγύπτου-Κύπρου 1940. [χ.τ.]: [χ.ό.], 1940

Guida di Atene: nuovissimo completo / Dionisio Lagussi. Atene: D. Lagussi, 1941

Αθήνα: η πόλη-οι άνθρωποι-τα γεγονότα: από το Φωτογραφικό Αρχείο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου 1859-1988 / κείμενα-επιμέλεια Ιφιγένεια Βογιατζή [κ. ά.]. Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, 2012

Ξενοδοχεία της Αθήνας: αλφαβητική παρουσίαση 1833-2010 / Χαρίλαος Πατέρας. Αθήνα: Συλλογές, 2021

Άστυ, 29.11.1895

Επιθεώρησις, 28.11.1895

Νέα Εφημερίς, 27.11.1895

Συλλογή Eφήμερων ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

Τιμολόγιο ξενοδοχείου Minerva

Άλλες πηγές

«Ένα σπίτι με λογοτεχνική ιστορία – Μέγαρο Γεωργίου Καλλιγά» / Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος. Ελευθερία, Ιανουάριος 1957 (http://www.oanagnostis.gr)

Μηχανή του χρόνου (ιστοσελίδα)

Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Σημειώσεις

[1] «Ένα σπίτι με λογοτεχνική ιστορία – Μέγαρο Γεωργίου Καλλιγά» / Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος. Ελευθερία, Ιανουάριος 1957 (http://www.oanagnostis.gr)

[2] Ακριβώς απέναντι από τους Βασιλικούς Στάβλους.

[3] «Ένα σπίτι με λογοτεχνική ιστορία – Μέγαρο Γεωργίου Καλλιγά» / Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος. Ελευθερία, Ιανουάριος 1957 (http://www.oanagnostis.gr)

[4]Με αυτή την επωνυμία αναφέρεται στο Ελλάς: ήτοι ιστορική, γεωγραφική και τοπογραφική περιγραφή της Ελλάδος και οδηγός των ταξειδιωτών και περιηγητών: (κατά τον Μπέντεκερ) / υπό Ευαγγελίδου και Μαυρογένη. Αθήναι: Βιβλιοπωλείον Κ. Ελευθερουδάκη, 1901.

[5] Νέα Εφημερίς, 27.11.1895

[6] Ημερολόγιον εγκυκλοπαιδικόν: του 1907: έτος Α΄. Βρετού. Εν Αθήναις: Βιβλιοπωλείον της Εστίας: Εκδότης Ι. Δ. Κολλάρος, 1906.

[7] Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ε΄, 1916 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήνα: [Ιγγλέσης], 1916

[8] Ξενοδοχεία της Αθήνας: αλφαβητική παρουσίαση 1833-2010 / Χαρίλαος Πατέρας. Αθήνα: Συλλογές, 2021, σελ. 21.

[9] Ξενοδοχεία της Αθήνας: αλφαβητική παρουσίαση 1833-2010 / Χαρίλαος Πατέρας. Αθήνα: Συλλογές, 2021, σελ. 21.

Back