Το ξενοδοχείο «Αγγλία» βρισκόταν στη δεξιά πλευρά της αρχής της οδού Ερμού από την πλατεία Συντάγματος, στον αριθμό 293 το 1875, και στον αριθμό 2 το 1921[3].

Λέγεται ότι στη θέση του υπήρχε πριν κατάστημα οικοδομικών υλικών[4]. Ωστόσο, σίγουρα εκεί βρισκόταν νωρίτερα το πολύκροτο καφενείον «Ζευς», πνιγμένο στα ηλιοτρόπια, με τους ναργιλέδες και με τις αιωνίως αγκαζέ εφημερίδες, πιασμένες σε κάτι καλαμόπλεχτες θήκες που κατέληγαν σε χειρολαβή για να μην τις κλέβουν αλλά και για να μην χαλούν[5].

Μια εντυπωσιακή φωτογραφία του ξενοδοχείου Αγγλία στα τέλη της δεκαετίας του 1880. Πηγή: Συλλογή Θωμά Σιταρά. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Το ξενοδοχείο «Αγγλία» χτίστηκε για λογαριασμό του συριανού τραπεζίτη Ψιακή[6] το 1875, αλλά σύντομα πoυλήθηκε στην οικογένεια Δεστούνη ή Φεστούνη από τη Κεφαλλονιά. Υπό τη διεύθυνση του επίσης κεφαλλονίτη Γεράσιμου Λιβαδά[7], ο οποίος ήταν τυφλός, το ξενοδοχείο αναδείχτηκε σε ένα από τα καλύτερα που διέθετε η πρωτεύουσα.

Το ξενοδοχείο της «Αγγλίας», την εποχή που ξεκίνησε τη λειτουργία του διαφημίζεται στον Τύπο ως εξής: «To μέγα ξενοδοχείον της Αγγλίας, μετενεχθέν εις την νεόδμητον οικίαν του κ. Ψιάκη κειμένην εν τη πλατεία του Συντάγματος, απέναντι του παλαιού ξενοδοχείου και πλησίον των Ανακτόρων, ήρξατο των εργασιών του […].Το μεγαλοπρεπές τούτο κατάστημα, οικοδομηθέν επίτηδες διά ξενοδοχείον και ευπρεπισθέν διά νέων και πολυτελών επίπλων, σύγκειται εξ 70 δωματίων, των πλείστων μεσημβρινών, αναγνωστηρίων, αιθουσών υποδοχής, αιθουσών διά κυρίας, σφαιριστηρίων, ευρωπαϊκών λουτρών κ.τ.λ. Μαγειρική αρίστη. Υπηρεσία καλώς ωργανισμένη. Τιμαί μετριώταται. Εν τω αυτώ καταστήματι ευρίσκονται διερμηννίς λαλούντες τας κυριωτέρας ευρωπαϊκάς γλώσσας»[8].

Το ξενοδοχείο «Αγγλία». Πηγή: φωτογράφος Αριστοτέλης και Κωνσταντίνος Ρωμαΐδης, Γενικό Αρχείο 19^ος (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, 2E01.060)

Σχετικά με την κουζίνα του ξενοδοχείου ο Θωμάς Σιταράς εντόπισε τα εξής σχόλια σε δημοσιεύσεις του τύπου: «Εις του ξενοδοχείου της Αγγλία […] τα μαγειρεία, ετέθησαν καφάσια κρύψαντα από λαιμάργων οφθαλμών, τα καθ’εσπέραν μαγνητιζόμενα μπιφτέκια του […]. Επαινεί ο Ραμπαγάς το μέτρον χάριν τόσων δυστυχών οι οποίοι καθ’εσπέραν εφερμάριζαν έξωθεν του παραδείσου τούτου ου εξόριστος Αδάμ είναι πας ο ισχνόν έχων το βαλάντιον, όσω παχείαν και αν έχη την όρεξιν […]. Αλλά και πριν να τεθούν αι ζηλότυποι κιγκλίδες παρετηρήσαμεν ότι η αστυνομία είχε λάβει τα μέτρα της, διότι πάντοτε εβλέπαμεν μέσα εις όσους εφερμάριζαν και ένα αστυνομικό κλητήρα, δια να προλαμβάνη βέβαια πάσαν έφοδον.»

Και εύστοχα σχολιάζει ο ίδιος σήμερα: «Μπορείτε να φανταστείτε τις απίθανες σκηνές έξω από τα μαγειρεία, με όλους αυτούς τους πειναλέους να μυρίζουν μπιφτέκι και να μην το βλέπουν! Κι έτσι να μουρμουρίζουν: Βλέπω στον ουρανό/ ένα ψωμί διπλό/ κι εκατό δράμια ελιές/ πω! πω! τι λιχουδιές».

Στο Οδηγός των Αθηνών του Baedeker του 1888 αναφέρονται τα εξής για το ξενοδοχείο «Αγγλία»: «Εις την προς την πλατείαν του Συντάγματος γωνίαν της Ερμαϊκής οδού. Το συσσίτιον κοστίζει (table d hote) 12-15 φρ. την ημέραν μετά κατοικίας, μη συμπεριλαμβανομένων οίνου και φωτός»[9].

Το λογότυπο του ξενοδοχείου «Αγγλία». Πηγή: Συλλογή Θωμά Σιταρά. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Η Ίζαμπελ Άρμστρονγκ ταξίδεψε στην Ελλάδα το 1892, με τη φίλη της Ήντιθ Πέιν, και στο βιβλίο της Δύο περιπλανώμενες Αγγλίδες στην Ελλάδα γράφει για το ξενοδοχείο «Αγγλία»:

«Μετά την πρωτόγονη ζωή μας ήταν πολύ παράξενο να βρίσκεις καθρέφτη στο δωμάτιό σου, και μόνο όταν είχαμε οργιάσει μέσα στο καυτό νερό για πολλές ώρες στην Αθήνα, συνειδητοποιήσαμε πόσο βρόμικο ήταν αυτό που μας είχαν προσφέρει στην Ολυμπία. Είχαμε πάει σε πολλά καλά ξενοδοχεία σε πολλές χώρες, άλλά βρήκαμε πως το Οτέλ ντ’ Ανγκλετέρ στην Αθήνα ήταν το πιο άνετο που είχαμε μείνει ποτέ. Στο ισόγειο υπήρχαν τέσσερα όμορφα καθιστικά –το ένα με δροσιστικό σιντριβάνι– που επικοινωνούσαν μεταξύ τους, ενώ σε κάθε όροφο υπήρχε ένας υπέροχος μεγάλος δροσερός διάδρομος, όπου μπορούσες να διαβάσεις ή να γράψεις άνετα και με την ησυχία σου, ενώ όλοι, από τον διευθυντή ως τον τελευταίο υπάλληλο, ήταν πολύ ευγενικοί και εξυπηρετικοί. Επειδή δεν θέλαμε να συναγωνιζόμαστε την ελληνική κυβέρνηση στα οικονομικά ζητήματα, διαλέξαμε τον ψηλότερο όροφο. Από τα δωμάτια στην κορφή του κτιρίου, η θέα της Ακρόπολης ήταν τέλεια. Τη νύχτα της γιορτής της Ανεξαρτησίας είδαμε τον Παρθενώνα υπέροχα φωταγωγημένο […].[10]».

«…Έβρεχε πολύ δυνατά, γι’ αυτό δεν πήγαμε στη μητρόπολη, αλλά μείναμε στο ξενοδοχείο, καθώς από τα παράθυρα μιας πλευράς βλέπαμε τις άμαξες να φεύγουν από το παλάτι και από τα παράθυρα της άλλης πλευράς, να κατηφορίζουν την οδό Ερμού […]»[11].

Το δροσιστικό σιντριβάνι του ξενοδοχείου. Πηγή: Συλλογή Θωμά Σιτάρα. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1890, στο ισόγειο του ξενοδοχείου «Αγγλία» λειτούργησε το πρώτο ταξιδιωτικό γραφείο της Τhomas Cook στην Ελλάδα. Έμεινε εκεί μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960.

Το ταξιδιωτικό γραφείο Κουκ στο ισόγειο του ξενοδοχείου «Αγγλία». Πηγή: Programme of Cook' s tours in Greece including excursions in and around Athens. Αθήνα: Cook and Son, 19;;. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

To 1896 ο Ρωμηός γράφει:

Πηγή: Ρωμηός, 7.12.1896. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Στις 16 Ιουνίου του 1901 ο Κωνσταντίνος Καβάφης φτάνει στην Αθήνα. Οι άνθρωποι του ταξιδιωτικού γραφείου Κουκ τον βοηθούν και τον οδηγούν στο ξενοδοχείο της «Αγγλίας» στην πλατεία Συντάγματος: «Στο Hotel d’ Angleterre: Μας κάνανε πολύ καλή υποδοχή. Πήραμε δωμάτια πρώτης τάξεως. Η εμφάνιση του ξενοδοχείου και η τροφή εξαίρετες»[12].

Οι εγκαταστάσεις του ξενοδοχείου συμπεριελάμβαναν εστιατόρια, αίθουσα χορού, εντευκτήριο και αναγνωστήριο. Τα παραπάνω, αλλά και η κομψότητα που μαρτυρείται ότι χαρακτήριζε το περιβάλλον του, δείχνουν ότι απευθυνόταν σε παρόμοιο κοινό με αυτό της «Μεγάλης Βρεταννίας».

Αυτή τη περίοδο, δηλαδή από το 1900 ως το 1905, πρέπει να προστέθηκε και ο τρίτος όροφος του ξενοδοχείου, σύμφωνα με τις χρονολογημένες φωτογραφίες που έχουν εντοπιστεί.

Η είσοδος του ξενοδοχείου ήταν από την οδό Ερμού. Κάτω το αναγνωστήριο. Πηγή: Συλλογή Θωμά Σιταρά. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Το εστιατόριο του ξενοδοχείου. Πηγή: εκδότης Πάλλης και Κοτζιάς, Grand Hotel d’ Angeterre, Athens. Συλλογή καρτ ποστάλ (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, CP.CPSPAL.149)

Το ξενοδοχείο «Αγγλία» σε εξωραϊσμένη απόδοση γύρω στο 1905. Διακρίνεται η εξέδρα που έπαιζε μουσική η μπάντα της Φρουράς. Πηγή: Συλλογή Θωμά Σιταρά- Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Στα 1911 ο Θ. Πετρακόπουλος, σε συνεργασία με τον πεθερό του Σ. Λάμψα[13], επέλεξε να επεκτείνει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της οικογένειας, αποκτώντας ένα γειτονικό στη «Μεγάλη Βρεταννία» ξενοδοχείο. Εξάλλου η συγκυρία ήταν ευνοϊκή: συνέπεσε με το θάνατο του εώς τότε στυλοβάτη του Ξενοδοχείου της «Αγγλίας», Γ. Λειβαδά και την αδυναμία των κληρονόμων να διατηρήσουν το υψηλό επίπεδο παροχών[14]. Την επόμενη χρονιά ξεκίνησε η αναμόρφωση του ξενοδοχείου της «Αγγλίας», που συνέπεσε με το ξέσπασμα της πρώτης βαλκανικής σύρραξης. Ο Θ. Πετρακόπουλος, προσωπικός φίλος του Βενιζέλου, κατατάχτηκε ως εθελοντής και ανέστειλε τις ξενοδοχειακές δραστηριότητές του. Εντωμεταξύ το ενοίκιο που πλήρωναν στον ιδιοκτήτη του κτηρίου του ξενοδοχείου «Αγγλία», Επαμεινώνδα Δεστούνη, ανερχόταν στο ποσό των 36.000 δραχμών ετησίως[15].

Το 1914, για αδιευκρίνιστους λόγους, ο Σ. Λάμψας αποχώρησε από την ιδιοκτησιακή σύνθεση του ξενοδοχείου της «Αγγλίας». Ο Θ. Πετρακόπουλος έμεινε μόνος κύριος μιας αξιόλογης ξενοδοχειακής μονάδας, που όπως περιγράφει ο ίδιος είχε άμεση ανάγκη μεγάλων μετατροπών και δραστικών βελτιώσεων. Στόχευε στη ριζική ανακαίνιση του κτηριακού συγκροτήματος του ξενοδοχείου. Το 1918, για λόγους οικογενειακούς, αλλά και πολιτικούς[16], ο Πετρακόπουλος αποσύρθηκε από τη δημιουργία ενός νέου ξενοδοχείου της «Αγγλίας» και πούλησε την επιχείρηση στον θεσσαλονικιό ξενοδόχο Κ. Τσιώμο. Τα σχέδια του Πετρακόπουλου στόχευαν πολύ υψηλότερα, προϋποθέτοντας ευρύτερη οικονομική συναίνεση και κυρίως κρατική υποστήριξη.[17] Ο Πετρακόπουλος διαπραγματευόταν με την οικογένεια Πάλλη, στην οποία ανήκε το κτήριο δίπλα στο ξενοδοχείο «Αγγλία». Είχαν συμφωνήσει να ενώσουν τα δύο κτήρια και να δημιουργήσουν ένα ξενοδοχείο με περισσότερα από 200 δωμάτια και τέσσερεις προσόψεις. Όμως, ο Επαμεινώνδας Δεστούνης[18] δεν συμφωνούσε με αυτή την πρόταση, ενώ αρνιόταν να κάνει την οποιαδήποτε βελτίωση πρότεινε ο Πετρακόπουλος. Μάλιστα για να τον πείσει, ο Πετρακόπουλος του πρότεινε να του αυξήσει το ενοίκιο και να ανανεώσει την επίπλωση του ξενοδοχείου με δικά του έξοδα. Τελικά ο Δεστούνης δεν συμφώνησε και ο επόμενος αγοραστής ο κ. Τσιώμος[19] κατόρθωσε να κερδίζει πολλά χρήματα από την επιχείρηση καθώς επέτρεπε τα χαρτοπαίγνια[20].

Διαφήμιση στον Οδηγό της Ελλάδος Ιγγλέση του 1916-1918 την εποχή που το ξενοδοχείο ανήκε στους Λάμψα και Πετρακόπουλο. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Διαφημιστική καρτ ποστάλ που δείχνει το ξενοδοχείο «Αγγλία» την εποχή που ανήκε στο Λάμψα, σε μεγαλύτερο μέγεθος από το πραγματικό. Πηγή: Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BNF).

Το 1930 το ξενοδοχείο αγοράστηκε από την οικογένεια Μπράουν[21], μετονομάσθηκε σε «Νέον Αγγλίας» και το 1932 ανακαινίσθηκε:

«Περατωθείσης της γενικής ανακαινίσεως και εν γένει μεταρρυθμίσεως, άρχεται των εργασιών του από της προσεχούς Δευτέρας 11ης Ιανουαρίου. Με αρτίως κατηρτισμένον προσωπικόν. Τελείας υδραυλικάς εγκαταστάσεις θερμού και ψυχρού ύδατος εις όλα τα δωμάτια. Απαρτμάν και δωμάτια με ιδιαίτερα λουτρά και όλα τα κομφόρ. Κεντρική θέρμανσις. Ασανσέρ και πλήρεις ηλεκτρικαί εγκαταστάσεις. Επίπλωσις καινουργής. Δύο τραπεζαρίαι à la carte και table d' Hôte, Grill Room με είσοδον και εκ της Πλατείας Συντάγματος.
Ενοικιάζονται αίθουσαι δια γάμους, χορούς και τέϊα.
Τιμαί δωματίων από 100 δραχμές και άνω.
Δια περισσοτέρας πληροφορίας αποταθήτε εις την Διεύθυνσιν»[22].

Η εντυπωσιακή, για την εποχή, διαφήμιση του ξενοδοχείου «Νέον Αγγλία» μετά την ανακαίνιση, όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Εστία στις 8.1.1932. Πηγή: Συλλογή Θωμά Σιταρά. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Το ξενοδοχείο συνέχισε να φημίζεται για την αριστοκρατική και οικογενειακή του ατμόσφαιρα. Διατηρούσε μια κλασικότητα και αρχοντιά. Στο εσωτερικό της εισόδου του υπήρχαν δύο επιβλητικοί δωρικοί κίονες. Από τα μπαλκόνια έβγαζαν λόγους πολιτικοί. Λέγεται ακόμα ότι στις συναντήσεις βουλευτών στα σαλόνια του λήφθηκαν σημαντικές αποφάσεις.

Φιλοξένησε κατά καιρούς ξένους πολιτικούς, συγγραφείς και καλλιτέχνες. Ο Γεχούντι Μενουχίν, ο Τζον Στάινμπεκ, ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ είχαν καταλύσει στα δωμάτιά του κατά την επίσκεψή τους στην Αθήνα. Ο Χέμινγουεϊ μάλιστα είχε εντυπωσιαστεί από το αθηναϊκό φως που εισέβαλε το πρωί στο δωμάτιό του, κάνοντας παιχνίδια στους τοίχους σε βαθμό που τον τρέλαινε. Περιγράφει το ξενοδοχείο, εξιστορώντας την αθηναϊκή εμπειρία του σε ένα από τα βιβλία του. Διέμενε επίσης η Αμαλία Καραμανλή όποτε ερχόταν στην Αθήνα με την οικογένειά της, ο Γιάννης Ζίγδης, ακόμα και ο Κώστας Καραμανλής, μικρό παιδάκι και πολλοί άλλοι.

Τα ξενοδοχεία «Βικτώρια» αριστερά και «Αγγλία» δεξιά το 1924 φωτογραφημένα από τα σκαλοπάτια της πλατείας Συντάγματος. Πηγή: εκδότης Φαραζής και Μιχαλόπουλος, Πλατεία Συντάγματος. Αθήναι. Συλλογή καρτ ποστάλ (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, CP.CPATH.CPATH1.254)

Εντωμεταξύ στο ισόγειό του λειτουργούσε ακόμα το γραφείο του Cook, ενώ δίπλα στον άλλο χώρο του ισογείου για μερικά χρόνια λειτουργούσε καμπαρέ, όπου πρωτοεμφανίστηκαν οι αδερφές Καλουτά (τα Καλουτάκια).

Από το 1940 τη διεύθυνση ανέλαβε η Ελένη Μπράουν –πάντα οι γυναίκες της οικογένειας διεύθυναν το ξενοδοχείο– η οποία, είχε το σθένος να παραπλανήσει τους Γερμανούς σε μια έφοδο σε γειτονικά κτήρια που έκαναν το 1941 και να τους απομακρύνει από τα μυστικά γραφεία παρακείμενης αριστερής εφημερίδας. Το ξενοδοχείο τότε εκτεινόταν στους τρεις ορόφους και στον τέταρτο ήταν η κατοικία της οικογένειας Μπράουν.

Μετά τον πόλεμο του 40 στη θέση του καμπαρέ και δίπλα από το γραφείο Κουκ άνοιξε το ζαχαροπλαστείο Παπασπύρου που έβγαζε τα τραπεζάκια του στην πλατεία.

Το ξενοδοχείο λίγα χρόνια πριν κατεδαφιστεί. Διακρίνονται η ταμπέλα του ζαχαροπλαστείου Παπασπύρου και τα κλειστά τραπεζοκαθίσματα πίσω από τις μαθήτριες που ποζάρουν. Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Το κτήριο του ξενοδοχείου κατεδαφίστηκε το 1960 ή το 1961. Στη θέση του σήμερα υπάρχει ένα μοντέρνο κτήριο και σε χώρους του ισογείου του λειτουργούν ταχυφαγεία[23].

Επιστολόχαρτα, φάκελοι και σημειωματάρια του ξενοδοχείου «Αγγλία». Πηγή: Συλλογή Εφήμερων ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Πηγές

Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

Ανατολικός εμπορικός οδηγός / υπό Στεφάνου Δ. Κατινάκη . - 8η έκδ.- Εν Αθήναις: [χ.ό.], 1874

Οδηγός εμπορικός, γεωγραφικός και ιστορικός των πλείστων κυριωτέρων πόλεων της Ελλάδος του έτους 1875: διαιρούμενος εις μέρη δύω: Έτος Α΄ εκδιδόμενος κατ' έτος υπό Μιλτιάδη Μπούκα. Εν Αθήναις: τύποις Ελληνικής Ανεξαρτησίας, 1875

Βλέμματα επί του ελληνικού βίου και της ελληνικής τοπιογραφίας: μετάφρασις εκ του αγγλικού / Αγνής Σμιθ. Εν Λειψία: εκ της τυπογραφίας και του στοιχειοχυτηρίου Γ. Δρουγγουλίνου, 1885

Οδηγός των Αθηνών: ήτοι περιγραφή των μνημείων της αρχαίας και νέας πόλεως και των εν τοις μουσείοις αρχαιοτήτων / υπό Γεωργίου Σωτηριάδου. Εν Αθήναις: παρά τω εκδότη Καρόλω Μπεκ, 1888

Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις κλπ.: Commerce, industrie, administration etc. / Χ. Μακρίδου. Εν Αθήναις: τυπ. Λεων, 1892

Η Ελλάς κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνας του 1896: Πανελλήνιον εικονογραφημένον λεύκωμα. Εν Αθήναις: εκ του τυπογραφείου της Εστίας Κ. Μάισνερ και Ν. Καργαδούρη, 1896

Οδηγός της Ελλάδος: Εμπόριον, βιομηχανία, διοίκησις, ταξείδια, διευθύνσεις: Commerce, industrie, administration, voyages, adresses / Χ. Μακρίδου. Εν Αθήναις: τυπ. Νικολαΐδου, 1899

Οδηγός Αθηνών-Πειραιώς και των κυριοτέρων πόλεων της Ελλάδος 1900 / Σ. Κουσουλίνου. Εν Αθήναις: τυπ. Σπυρίδωνος Κουσουλίνου, 1900

Programme of Cook' s tours in Greece including excursions in and around Athens. Αθήνα: Cook and Son, 19;;.

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Ι 1925-1926 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1925

Νέος επαγγελματικός οδηγός Αθηνών-Πειραιώς-περιχώρων 1924-1925 / υπό Π. Άννινος και Α. Γουναρόπουλος. [Αθήνα]: [χ. ό.], 1924

Μεγάλη Βρεταννία: Ένα ξενοδοχείο-σύμβολο / Άγγελος Βλάχος. Αθήνα: Κέρκυρα, 2003

Η Αθήνα που ζήσαμε: τρίτο βιβλίο / Κώστας Δημητριάδης. Αθήναι: Μ. Ι. Σαλίβερος, 1950

Η ζωή μου: Όσα είδα, όσα έμαθα, όσα έπραξα / Θεόδωρος Π. Πετρακόπουλος
Αθήναι: [χ. ό.], 1961

Αθήνα... και πάλι... Αθήνα / Τηλ. Γάριος. Αθήνα: Γιάννης Β. Βασδέκης, c1984

Το πρώτο ταξίδι στην Ελλάδα : Φύλλα ημερολογίου / Κ. Π. Καβάφης. [Αθήνα] : Ροές , 1998.

Κτήρια ξενοδοχείων στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα Προάστια από την Οθωνική περίοδο έως και τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα: διδακτορική διατριβή / Ελένη Σ. Παπανδρέου. Αθήνα: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο: Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών – Τομέας Ι Αρχιτεκτονικού Σχεδίου, 2010.

Η παλιά Αθήνα ζει, γλεντά, γεύεται: κιμπάρικο ανάγνωσμα για μερακλήδες νοσταλγούς / Θωμάς Σιταράς. Αθήνα: Ωκεανίδα, 2011

Συλλογή Θωμά Σιταρά

Εστία, 8.01.1932

Ώρα, 23.2.1878

Ρωμηός, 7.12.1896

Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

2E01.060: φωτογράφος Αριστοτέλης και Κωνσταντίνος Ρωμαΐδης, Γενικό Αρχείο 19^ος

CP.CPSPAL.149: 25 εκδότης Πάλλης και Κοτζιάς, Συλλογή καρτ ποστάλ

CP.CPATH.CPATH1.254: εκδότης Φαραζής και Μιχαλόπουλος, Συλλογή καρτ ποστάλ

Συλλογή Εφήμερα ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ:

EPH.04.08.032, EPH.04.08.069, EPH.04.08.033, EPH.04.08.068, EPH.04.08.034

Άλλες πηγές

Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BNF)

Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Σημειώσεις

[1] Δεν διαπιστώθηκε αν πρόκειται για τον Σταμπουλόπουλο που υπήρξε ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου των Ξένων.

[2] Λιβαδάς ή Λειβαδάς.

[3] Ο αριθμός είναι διαφορετικός εξαιτίας της αλλαγής στον τρόπο αρίθμησης των δρόμων της Αθήνας.

[4] Αθήνα... και πάλι... Αθήνα / Τηλ. Γάριος. Αθήνα: Γιάννης Β. Βασδέκης, c1984, σελ. 47.

[5] Η παλιά Αθήνα ζει, γλεντά, γεύεται: κιμπάρικο ανάγνωσμα για μερακλήδες νοσταλγούς / Θωμάς Σιταράς. Αθήνα: Ωκεανίδα, 2011, σελ.175.

[6] Το μικρό του όνομα δεν εντοπίστηκε. Ενώ αναφέρεται ως Ψιακής ή Ψιάκης.

[7] Από το 1875 ως το 1892 ήταν διευθυντής του ξενοδοχείου «των Ξένων». Ο Θεόδωρος Πετρακόπουλος αναφέρει ότι η διεύθυνση του ξενοδοχείου «Αγγλία» ήταν στον Παναγή Λιβαδά και οι απόγονοί του δεν ήταν ικανοί να διατηρήσουν το υψηλό επίπεδο των παροχών του. Πρόκειται μάλλον για λάθος ή ο Παναγής Λιβαδάς ήταν απόγονος του Γεράσιμου Λιβαδά. Πάντως στους οδηγούς της εποχής δεν εντοπίστηκε το όνομα Παναγής Λιβαδάς. Βλέπε: Η ζωή μου: Όσα είδα, όσα έμαθα, όσα έπραξα / Θεόδωρου Π. Πετρακόπουλου. Αθήναι: [χ. ό.], 1961, σελ.118

[8]Ώρα, 23.2.1878

[9] Οδηγός των Αθηνών: ήτοι περιγραφή των μνημείων της αρχαίας και νέας πόλεως και των εν τοις μουσείοις αρχαιοτήτων / υπό Γεωργίου Σωτηριάδου. Εν Αθήναις: παρά τω εκδότη Καρόλω Μπεκ, 1888, σελ. ε΄.

[10] Στη χώρα του φεγγαριού: Βρετανίδες περιηγήτριες στην Ελλάδα: (1718-1932) / επιλογή και επιμέλεια κειμένων Βασιλική Κολοκοτρώνη, Ευτέρπη Μήτση. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της "Εστίας" Ι. Δ. Κολλάρου, 2005. - (Μαρτυρίες ), σελ. 225.

[11] Στη χώρα του φεγγαριού: Βρετανίδες περιηγήτριες στην Ελλάδα: (1718-1932) / επιλογή και επιμέλεια κειμένων Βασιλική Κολοκοτρώνη, Ευτέρπη Μήτση. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της "Εστίας" Ι. Δ. Κολλάρου, 2005. - (Μαρτυρίες ), σελ. 228.

[12] Το πρώτο ταξίδι στην Ελλάδα: Φύλλα ημερολογίου / Κ. Π. Καβάφης. [Αθήνα]: Ροές, 2002, σελ. 22.

[13] Ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρεταννία». Οι δυο τους αγόρασαν την επιχείρηση του ξενοδοχείου «Αγγλία» και όχι το κτήριο.

[14] Μεγάλη Βρεταννία: Ένα ξενοδοχείο-σύμβολο / Άγγελος Βλάχος. Αθήνα: Κέρκυρα, 2003, σελ. 52.

[15] Στο βιβλίο του: Η ζωή μου: Όσα είδα, όσα έμαθα, όσα έπραξα / Θεόδωρου Π. Πετρακόπουλου. Αθήναι: [χ. ό.], 1961, σελ. 122.

[16] λόγω του Διχασμού.

[17] Μεγάλη Βρεταννία : Ένα ξενοδοχείο-σύμβολο / Άγγελος Βλάχος. Αθήνα: Κέρκυρα, 2003, σελ. 54.

[18] Ο ιδιοκτήτης του κτηρίου, όπως προαναφέρθηκε.

[19] Κ. Τσόμος, τον αναφέρει ο Πετρακόπουλος.

[20] Η ζωή μου: Όσα είδα, όσα έμαθα, όσα έπραξα / Θεόδωρου Π. Πετρακόπουλου. Αθήναι: [χ. ό.], 1961, σελ. 118.

[21] Στην ίδια οικογένεια άνηκε και το ξενοδοχείο «Ακταίον» στο Νέο Φάληρο.

[22] Εστία, 8.1.1932

[23] ΜακΝτόναλντς, ‘Εβερεστ.

Back