Το ξενοδοχείο «Εθνικόν» ή «Μέγα Εθνικόν» λειτούργησε το 1915 σύμφωνα με την παρακάτω καταχώριση. Το μέγαρο ήταν ιδιοκτησία των αφών Μάντακα και οικοδομήθηκε το 1905 ειδικά για ξενοδοχείο σε σχέδια των αρχιτεκτόνων Ε. Λαζαρίδη και Γ. Βυριώτη. Διευθυντής του ξενοδοχείου υπήρξε αρχικά ο Αθ. Δεληγιάννης και Σία.[1] Στη θέση του αρχικά ήταν η οικία Μαυρομιχάλη[2] και βρισκόταν ακριβώς δίπλα από το ξενοδοχείο «Majestic».

Τα ξενοδοχεία «Εθνικόν» και «Majestic» (σε πρώτο πλάνο) δίπλα δίπλα. Πηγή: Αθήνα: μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου: από τη Νεοελληνική Ιστορική Συλλογή Κωνσταντίνου Τρίπου / σχόλια Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη, 2009. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Καταχώριση για την έναρξη λειτουργίας του ξενοδοχείου. Πηγή: Νέα Ημέρα Τεργέστης, 1915. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Ειδοποίηση για τους πελάτες του ξενοδοχείου κατά την έναρξη της λειτουργίας του. Πηγή: Νέα Ημέρα Τεργέστης, 1915. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Καταχώριση του 1916 για το «Εθνικόν». Πηγή: Ραδαμάνθυς, 1916, τ.1. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Στον ακάλυπτο του κτηρίου λειτουργούσε ήδη, από το 1911, το κινηματοθέατρο Πάνθεον. Η είσοδός του ήταν από την οδό Πανεπιστημίου. Επίσης γύρω στο 1920 λειτουργούσε στο ξενοδοχείο και εστιατόριο με το όνομα Πάνθεον, που έπαιζε ορχήστρα ανάλογα με τα ρεύματα της εποχής. Και ενώ στους οδηγούς αναφέρεται ως «Εθνικόν» σε καρτ ποστάλ της ίδιας περιόδου αναφέρεται ως «Μέγα Εθνικόν». Διέθετε τηλέφωνο, ανελκυστήρα, κεντρική θέρμανση και λουτρά. Είχε αίθουσες υποδοχής, γραφεία και αναγνωστήρια.

Η είσοδος του κινηματοθέατρου Πάνθεον το 1924 περίπου. Πηγή: ΕΡΤ, Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Διαφημιστική καρτ ποστάλ του ξενοδοχείου «Εθνικόν». Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Επιστολόχαρτο του ξενοδοχείου. Πηγή: Συλλογή Εφημέρων ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ (κωδικός: EPH.04.08.039)

Το 1930 ως διευθυντές του αναφέρονται οι αφοί Μάντακα και το ξενοδοχείο διαφημίζεται για την ευρωπαϊκή του επίπλωση. Διέθετε 77 δωμάτια[3], αλλά στο Σιδηροδρομικόν Ημερολόγιον του 1930 αναφέρεται ότι διέθετε 100 δωμάτια με ζεστό νερό σε όλα. Σε μια ολοσέλιδη διαφημιστική καταχώριση στο Ανδριακόν Ημερολόγιον του 1930, αναφέρεται ότι στο ξενοδοχείο πραγματοποιήθηκε ανακαίνιση και ότι διέθετε 100 ευάερα και ευήλια δωμάτια με 170 κλίνες. Ο ανελκυστήρας εκσυγχρονίστηκε και θέρμανση τοποθετήθηκε σε όλους τους χώρους. Είχε ευρύχωρους προθαλάμους και μεγάλα σαλόνια. Τέλος, δίνεται έμφαση στην ιδιαίτερη είσοδο στους πελάτες του ξενοδοχείου προς το ζυθεστιατόριο Πάνθεον. Το 1934 αναφέρεται διευθυντής του ο Ι. Τσαμάκος.

Διαφήμιση στην οποία αναφέρονται ως διευθυντές του ξενοδοχείου οι αφοί Μάντακα. Πηγή: Οδηγός της Ελλάδος του έτους 1930 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήναι: Πυρσός, 1930. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Διαφήμιση του ξενοδοχείου το 1930. Πηγή: Σιδηροδρομικόν ημερολόγιον: 1930 /Αγγέλου Τρουπάκη, Γεωργ. Σαμαροπούλου. Αθήναι: Εργασίαι Τύπου, χ.χ. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Η ολοσέλιδη διαφημιστική καταχώριση για το ξενοδοχείο «Εθνικόν». Πηγή: Ανδριακόν ημερολόγιον: 1930. Αθήναι: Τύποις "Πολυβιοτεχνικής" Α.Ε. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Διαφήμιση του 1934. Πηγή: Τουριστική Ελλάς, 1934, τ. 39-40. Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Το 1955 η διεύθυνση γίνεται Πανεπιστημίου 57 και δύο χρόνια αργότερα χαρακτηρίζεται Α΄ κατηγορίας και είχε 140 κλίνες. Το 1963 είχε 100 δωμάτια. Το 1971 έπαιξε στο κινηματοθέατρο Πάνθεον η Κατίνα Παξινού το έργο Μάνα Κουράγιο του Μπ. Μπρέχτ[4]. Το ξενοδοχείο λειτούργησε ως το 1972[5], το ίδιο και το κινηματοθέατρο Πάνθεον, οπότε και το κτήριο κατεδαφίστηκε. Στη θέση του κτηρίου χτίστηκε το μέγαρο Μάντακα με την ομώνυμη Στοά.[6]

Το εξώφυλλο του προγράμματος της παράστασης Μάνα Κουράγιο. Πηγή: Παραστατικές τέχνες ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ (Θεατρικά προγράμματα, κωδικός THP.34.51).

Πηγές

Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

Πανελλήνιος οδηγός: Το ελληνικόν ντιρέκτορι. Κάιρο, Αθήναι: Ανατολική Εταιρία Διαφημίσεων: Ν. Δαμασκός, 191;

Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ε΄, 1916 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήνα: [Ιγγλέσης], 1916

Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ζ΄. Μεταπολεμική περίοδος: 1920-1921 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1920

Ελληνικός οδηγός: 1921 / Ιδιοκτησία εταιρείας Κυριέρης-Γιαννόπουλος και Σία. Αθήναι: Geo, 1921

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Η΄. Παλαιά Ελλάς-Νέα Ελλάς: 1921 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1921

Σιδηροδρομικόν ημερολόγιον: 1930 / Αγγέλου Τρουπάκη, Γεωργ. Σαμαροπούλου.
Αθήναι: Εργασίαι Τύπου, χ.χ.

Ανδριακόν ημερολόγιον: 1930. Αθήναι: Τύποις "Πολυβιοτεχνικής" Α.Ε.

Οδηγός της Ελλάδος του έτους 1930 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήναι: Πυρσός, 1930

Ημερολόγιον του γεωργού: 1938 / Δ. Παντελιάς, Β. Κοντός. Αθήναι: Γεωργική Ένωσις Άνδρου, χ.χ.

Εν Αθήναις, κάποτε...: η πόλις και οι δρόμοι της διηγούνται την ιστορία τους / Διονύσιος Β. Ηλιόπουλος. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2000

Αθήνα: μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου: από τη Νεοελληνική Ιστορική Συλλογή Κωνσταντίνου Τρίπου / σχόλια Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη, 2009

Ξενοδοχεία της Αθήνας: αλφαβητική παρουσίαση 1833-2010 / Χαρίλαος Πατέρας. Αθήνα: Συλλογές, 2021

Νέα Ημέρα Τεργέστης, 1915

Ραδαμάνθυς, 1916, τ.1

Τουριστική Ελλάς, 1934, τ. 39-40

Παραστατικές τέχνες ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

THP.34.51 (Θεατρικά προγράμματα)

Συλλογή Εφημέρων ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

EPH.04.08.039

Άλλες πηγές

Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

Σημειώσεις

[1] Ξενοδοχεία της Αθήνας: αλφαβητική παρουσίαση 1833-2010 / Χαρίλαος Πατέρας. Αθήνα: Συλλογές, 2021, σελ. 90.

[2] Αθήνα: μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου: από τη Νεοελληνική Ιστορική Συλλογή Κωνσταντίνου Τρίπου / σχόλια Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη, 2009, σελ.108.

[3] Ξενοδοχεία της Αθήνας: αλφαβητική παρουσίαση 1833-2010 / Χαρίλαος Πατέρας. Αθήνα: Συλλογές, 2021, σελ. 90.

[4] Αθήνα μέσα στο χρόνο (FB)

[5] Ξενοδοχεία της Αθήνας: αλφαβητική παρουσίαση 1833-2010 / Χαρίλαος Πατέρας. Αθήνα: Συλλογές, 2021, σελ. 90.

[6] Εν Αθήναις, κάποτε...: η πόλις και οι δρόμοι της διηγούνται την ιστορία τους / Διονύσιος Β. Ηλιόπουλος. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2000.

Back