Διεύθυνση: Αιόλου 38 και πλατεία Αγίας Ειρήνης (σημερινή αρίθμηση)
Έτη λειτουργίας: 18-1974
Ιδιοκτήτης-Διευθυντής: Σταύρος Στυλιανός (1892-1893), Σταύρος Αντωνίου 1894;-1921),Λάζαρος Παούρης (1928;-1937;)
Το τριώροφο κτήριο, στη βορεινή γωνία της πλατείας Αγίας Ειρήνης με την οδό Αιόλου, οικοδομήθηκε το 1839[1]. Αρχικά ήταν οικία[2] στην οποία ο καθηγητής Πανεπιστημίου Γ. Βούρος είχε εγκαταστήσει παρατηρητήριο και μετεωρολογικό σταθμό από το 1839 ως το 1842, πριν δηλαδή χτιστεί το Αστεροσκοπείο.
Το 1878 λειτούργησε εκεί ξενοδοχείο υπό την επωνυμία «Βύρων». Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αρχικά λεγόταν «Ανατολή» ή το ταυτίζουν με την «Ανατολή»[3] της πλατείας Κοτζιά. Από τα στοιχεία της έρευνας δεν προκύπτει ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Το ξενοδοχείο φαίνεται από αυτή την καταχώρηση ότι λειτούργησε το 1878. Πηγή: Ώρα, 21.7.1878. Βιβλιοθήκη της Βουλής
Περιστατικό απάτης με πρωταγωνιστή το ξενοδοχείο «Βύρων». Πηγή: Νέα Ημέρα Τεργέστης, 29.9.1912 - Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ
Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα κτήρια της Αθήνας και η αρχιτεκτονική του εκφράζει μια πρώιμη αυστηρή νεοκλασική άποψη «με έμφαση στη δωρικότητα και την απλότητα»[4], όπως σημειώνει η Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη.
Το ισόγειο του κτηρίου στέγασε κατά διαστήματα διάφορα εμπορικά καταστήματα (λ.χ., το 1900 καπνοπωλείο και υποδηματοπωλείο, το 1930 αρτοποιείο, υποδηματοπωλείο και κατάστημα γουναρικών, ενώ πιο πρόσφατα -το 1991- εμπορικά ενδυμάτων και φυτοφαρμάκων).
Το ξενοδοχείο «Βύρων» από τις αρχές του 20ού αιώνα είχε αρχίσει να παρακμάζει. Το 1932 είχε 16 δωμάτια με 36 κλίνες. Είχε υποβιβαστεί στην κατηγορία Δ’ και στην ουσία είχε μετατραπεί σε καταφύγιο του αγοραίου έρωτα, με αποτέλεσμα τον Ιανουάριο του 1974 ο τότε ΕΟΤ να μην ανανεώσει την άδεια λειτουργίας του.
Το ξενοδοχείο «Βύρων» πίσω από την Αγία Ειρήνη το 1855. Πηγή: Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BNF)
ΦΩΤ.101α Το ξενοδοχείο Βύρων, οδός Αιόλου 38Β και πλατεία Αγίας Ειρήνης, Ιούλιος 1944, Παύλος Μ. Μυλωνάς. Αρχείο Λίζας Παπασταύρου.
Το 1987 κηρύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού διατηρητέο ιστορικό μνημείο και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα κτήρια της οδού Αιόλου αλλά και των νεότερων Αθηνών γενικότερα. Έχει καταρρεύσει το κεντρικό του τμήμα από την όψη της πλατείας Αγ. Ειρήνης και μόλις ξεκίνησε η αποκατάστασή του από το Ίδρυμα Χατζηκώνστα, στο οποίο ανήκει.
Το κτήριο που στέγαζε το ξενοδοχείο σήμερα. Πηγή: Google earth
Διάδρομος-χαγιάτι του ξενοδοχείου «Βύρων», όταν ακόμα λειτουργούσε. Πηγή: «Παλαιά ξενοδοχεία της Αθήνας: Μοναδικές κτιριολογικές περιγραφές»/ Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη. Καθημερινή: Επτά ημέρες, 8.10.2000 - Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ
Πηγές
Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:
Οδηγός Αθηνών-Πειραιώς και των κυριοτέρων πόλεων της Ελλάδος 1900 / Σ. Κουσουλίνου. Εν Αθήναις: τυπ. Σπυρίδωνος Κουσουλίνου, 1900
Πανελλήνιος οδηγός: Έτος πρώτον: 1912 / υπό Κ. Σταματίου, Β. Μπουζούρας. Εν Αθήναις: τυπ. Εφημερίς των Εργατών, 1912
Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ε΄, 1916 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήνα: [Ιγγλέσης], 1916
Ελληνικός οδηγός: 1921 / Ιδιοκτησία εταιρείας Κυριέρης-Γιαννόπουλος και Σία. Αθήναι: Geo, 1921
Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Η΄ Παλαιά Ελλάς-Νέα Ελλάς: 1921 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1921
Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Ι΄ 1925-1926 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1925
Οδηγός Ελλάδος Ιγγλέση: Έκδοσις ΙΑ΄, 1928 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήναι: Ιγγλέσης, 1928
Ελληνικόν ευρετήριον. [Αθήνα]: [χ. ό.], 1937
Μέγας εμπορικός, βιομηχανικός, επαγγελματικός οδηγός Αθηνών, Πειραιώς, περιχώρων 1939 / διευθυντής Γαβρ. Γαβριηλίδης. Εν Αθήναις: Γαβριηλίδης, 1939
Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20όν αιώνα / Κώστα Η. Μπίρη. Αθήνα: 1966
«Παλαιά ξενοδοχεία της Αθήνας: Μοναδικές κτιριολογικές περιγραφές»/ Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη. Καθημερινή: Επτά ημέρες, 8.10.2000
«Εις την Αιολικήν οδόν κατά το 1863» / Κ.Η. Μπίρης . Αθηναϊκαί Μελέται, τευχ.2 (1939)
Εγκόλπιον ημερολόγιον: του έτους 1886 έτος Β’ / υπό Μ.Η. Πανά. Εν Αθήναις: Τύποις Αττικού Μουσείου, 1886
Καθημερινή: Επτά ημέρες, 8.10.2000
Νέα Ημέρα Τεργέστης, 29.9.1912
Άλλες πηγές
Google earth
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BNF)
Κτήρια ξενοδοχείων στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα προάστια από την Οθωνική περίοδο έως και τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα / Ελένη Ε. Παπανδρέου. Αθήνα: ΕΜΠ, 2010.
Ξενοδοχεία του χθες. Ιστορικά και αρχιτεκτονικά ίχνη (FB)
Σημειώσεις