Πολύ κοντά, στο ξενοδοχείο «Αγγλία», και συγκεκριμένα στη βόρεια πλευρά της πλατείας Λουδοβίκου[1] (απέναντι από την ιδιοκτησία του Francisco Feraldi), κτίστηκε το «ξενοδοχείον της Ανατολής». Μέχρι το 1853 λέγεται ότι τα δύο ξενοδοχεία ανήκαν στον ίδιο ιδιοκτήτη, δηλαδή στον Φραγκίσκο Φεράλδη και αργότερα η «Ανατολή» πέρασε στον Πολυζώη Πικόπουλο. Ωστόσο ο Th. Abbe Grassat, σε επιστολή του στον κόμη Durcis[2], στο Παρίσι, αναφέρει ότι το συγκεκριμένο ξενοδοχείο το ίδρυσαν ένας Γάλλος με τη γυναίκα του.

Ξεκίνησε να λειτουργεί το 1850 στην οδό Αιόλου, απέναντι κι αυτό από το υπόστεγο των κανονιών. Οι ταξιδιώτες που κατέλυαν εκεί, από τα παράθυρα των δωματίων τους μπορούσαν να καμαρώσουν τα δώδεκα μικρά κανόνια, που αποτελούσαν το πυροβολικό του ελληνικού βασιλείου. Τα δωμάτια ήταν αρκετά φθηνά, αλλά όχι με τόσο καλή εξυπηρέτηση.

O Α. Proust διέμεινε σε αυτό το 1857 κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα και αναφέρει: «Ένας γάλλος ένοικος του ξενοδοχείου που είχε πρόσφατα επιβιβαστεί έλεγε στον καμαριέρη του ξενοδοχείου της «Ανατολής»: Να μιλάτε γαλλικά, αν θέλετε να σας καταλαβαίνουν». Και λίγο παρακάτω: «Κάνει πολλή ζέστη σήμερα. Αυτό ήταν το ρεφραίν που ακούγαμε από όλες τις μεριές. Πραγματικά είχε τόση ζέστη, που την επόμενη μέρα έγινε σεισμός. Ποτέ δεν θα ξεχάσω εκείνη την κρίσιμη ώρα. Ήμαστε στο τραπέζι και είδα τον απέναντί μου να ανεβαίνει, να κατεβαίνει, έπειτα να ξανανεβαίνει, κάνοντας απεγνωσμένα σταυροκοπήματα. Terre moto, terre moto, φώναζαν τα αγόρια βάζοντάς το στα πόδια. Στο ξενοδοχείο της «Ανατολής» μόνο λίγη σάλτσα ήταν χυμένη πάνω στο τραπέζι. Αλλά ένα τμήμα της πόλης της Κορίνθου καταστράφηκε»[3].

Ο φινλανδός ελληνιστής Βίλχεμ Λαγκούς που έμεινε με τη σύζυγό του στο ξενοδοχείο από το 1852 και για ένα μεγάλο διάστημα, δεν φαίνεται ευχαριστημένος από τις παροχές του.

Ο αυστριακός γιατρός Λουδοβίκος Αύγουστος Φρανκλ φτάνει στην Αθήνα μια νύχτα του Μάρτη του 1856 και αναφέρεται συχνά στα κείμενά του στο ξενοδοχείο: «Είχα καταλύσει στο καλύτερο ξενοδοχείο της Αθήνας, το «Hotel d’ Orient», δύο σκάλες ψηλά […].[4] Με τις πρώτες αχτίνες του ήλιου έτρεξα στο παράθυρο – απέναντί μου έλαμπε η Ακρόπολη μέσα στο πρωινό φως. Από τους πρόποδές της ως το κατάλυμά μου, σ΄ ένα μέτριο ανήφορο, απλωνόταν η σύγχρονη πόλη […]. Μια μοναχική φοινικιά[5] υψωνόταν ανάμεσα από ένα τετράγωνο σπιτιών. Δεξιά μου έβλεπα το Θησείο, οι χρυσοκάστανες κολόνες του λαμπύριζαν στο φως του ήλιου. Αριστερά μου, σε μέτριο ύψος, το άσπρο μαρμάρινο παλάτι του βασιλιά. Παρακολουθούσα για πολλή ώρα τη σκηνή όπου απλωνόταν ακόμα η γαλήνη και η σιωπή της αυγής, όταν τα κτίσματα ενώνουν και χωρίζουν κατά τόσο παράξενο τρόπο την αρχαιότητα και τον σύγχρονο κόσμο»[6].

Το ίδιο πρωί «ο υπηρέτης του ξενοδοχείου ονόματι Πλούτων ήρθε για να με ρωτήσει τι θα ήθελα, κι επειδή του απάντησα με μερικές βάρβαρα θρυμματισμένες προτάσεις από τα αρχαία ελληνικά που διατηρούσα στη μνήμη μου, διαπίστωσε ότι εγώ δεν τον καταλάβαινα κι ότι και με εκείνον συνέβαινε το ίδιο. Φώναξε λοιπόν έναν άλλον υπηρέτη ονόματι Χρήστο κι έτσι βρέθηκα τυχαία με τα δυο ονόματα και πάλι ανάμεσα σε δυο κόσμους, τον ειδωλολατρικό και τον χριστιανικό. Πάντως είναι χαρακτηριστικό ότι στη σημερινή χριστιανική Αθήνα ένα παιδί με το όνομα ενός ειδωλολατρικού θεού εγγράφεται ως βαπτισμένος χριστιανός στα εκκλησιαστικά μητρώα […][7]».

Αλλού περιγράφει πάλι την θέα από το δωμάτιό του: «Μπροστά μου ορθώνονταν ξαφνικά οι αιώνιες κολόνες του ναού του Ολυμπίου Διός και πίσω από αυτές, ανάμεσα από πράσινες βουνοσειρές, έλαμπε η γαλάζια θάλασσα, και δεξιά τα ερείπια της επιβλητικής Ακρόπολης. Αυτή και μόνη η στιγμή αξίζει για να εγκαταλείψεις μιαν ασάλευτη πατρίδα, να περάσεις ταξιδεύοντας πάνω από χώρες και μέσα από μια θάλασσα γεμάτη θύελλες». Και παρακάτω: «Μόνο που στο δωμάτιό μου το ίδιο δεν ήταν τόσο ωραία. Αριστερά από το κρεβάτι μου, όταν ήμουν ξαπλωμένος, τραγουδούσε μια ανδρική φωνή ακαταύπαστα το ίδιο ελληνικό τραγούδι […]» Και αλλού στο σαλόνι του ξενοδοχείου: «Όταν μαζευόμαστε στην ωραία αίθουσα του ξενοδοχείου μας, που τη στολίζουν εικόνες με σκηνές από τον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα, γύρω από το τζάκι, που πετούσε σπίθες, για να πιούμε τον καφέ μας, είχα στη συντροφιά μου, έναν ενδιαφέροντα σοβαρό κύριο […]»[8]

Σε άλλο σημείο περιγράφει κάποιο νέο από την Ιθάκη που του ζήτησε χρήματα. Ο Φρανκλ του τα έδωσε και ο νεαρός του αποκάλυψε ότι δεν μπορεί να πληρώσει τις 6 βδομάδες παραμονής στο ξενοδοχείο (κόστιζε 8 φράγκα η ημέρα) και ότι θα το έκανε με τα χρήματα που του δάνεισε, ώστε ελεύθερος πια να δουλέψει για να μπορέσει να τον ξεχρεώσει! Την επόμενη μέρα ο κ. Δ., έτσι τον αναφέρει, το είχε σκάσει. Του είχε αφήσει όμως ένα ιταλικό φυλλάδιο με αφιέρωση: «All Eccelente Dottore Frankl per la memoria di D[9]»[10].

Τέλος, εντοπίστηκε στον Τύπο της εποχής, ότι το 1862 κατέλυσαν στο ξενοδοχείο «Ανατολή» ο πρίγκιπας της Ουαλίας καθώς και ο Πρέσβης της Αγγλίας Σκάρλετ Κάμπελ.

Η αναγγελία θανάτου του Πολυζώη Πικόπουλου, ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου στην εφημερίδα Αλήθεια τον Σεπτέμβριο του 1872. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Ανακοίνωση πελάτη του Ξενοδοχείου της Ανατολής το 1870. Πηγή: Αλήθεια, 6.6.1870 - Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Το ξενοδοχείο σύμφωνα με τους οδηγούς λειτούργησε μέχρι το 1937. Το κτήριο δεν σώζεται σήμερα. Το 1959 στο σημείο βρίσκονταν τα καταστήματα Λαμπρόπουλοι. Δείτε στο χάρτη την τοποθεσία του.

Πηγές

Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:

Οδηγός Αθηνών του έτους 1874: έτος πρώτον / Δημητρίου Α. Κορομηλά. Εν Αθήναις Εν Κωνσταντινουπόλει: Ανδρέας Κορομηλάς, 1873

Πανελλήνιος οδηγός: Έτος πρώτον: 1912 / υπό Κ. Σταματίου, Β. Μπουζούρας. Εν Αθήναις: τυπ. Εφημερίς των Εργατών, 1912

Οδηγός Ελλάδος: Έτος Ε΄, 1916 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήνα: [Ιγγλέσης], 1916

Ελληνικός οδηγός: 1921 / Ιδιοκτησία εταιρείας Κυριέρης-Γιαννόπουλος και Σία. Αθήναι: Geo, 1921

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Η' , Παλαιά Ελλάς-Νέα Ελλάς: 1921 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1921

Οδηγός της Ελλάδος: Έτος Ι΄ 1925-1926 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. [Αθήνα]: [Ιγγλέσης], 1925

Οδηγός Ελλάδος Ιγγλέση: Έκδοσις ΙΑ΄, 1928 / Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης. Αθήναι: Ιγγλέσης, 1928.

Ελληνικόν ευρετήριον 1937. [Αθήνα]: [χ. ό.], 1937

Ένας χειμώνας στην Αθήνα του 1857 / A. Proust. Αθήνα: Ειρμός, 1990

Κοινωνική ζωή και δημόσιοι χώροι κοινωνικών συναθροίσεων στην Αθήνα του 19ου αιώνα / Ματούλα Χ. Σκαλτσά, 1983

Αθηναϊκά: Αττικοβοιωτικά: Δωδεκανησιακά: Πελοπόννησος: Νησιά του Αιγαίου: Κρήτη: 1815-1980 = Atheniensia: Attica und Bootien: Peloponnes: Agaische inseln : Kreta: 1815-1980 / Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης, Αθήνα: Ωκεανίδα, 1991

Η παλιά Αθήνα ζει, γλεντά, γεύεται : κιμπάρικο ανάγνωσμα για μερακλήδες νοσταλγούς / Θωμάς Σιταράς. Αθήνα: Ωκεανίδα, 2011

Η οδός Αιόλου: ένας απ'τους παλιότερους δρόμους της Αθήνας / Χρήστος Θ. Πανάγος. Αθήνα: [χ.ό.], 1998

Κτήρια ξενοδοχείων στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα προάστια από την Οθωνική περίοδο έως και τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα / Ελένη Ε. Παπανδρέου. Αθήνα: ΕΜΠ, 2010

Αγαπητή, μισητή μου Αθήνα! / Μπιορν Φόρσεν, Βασίλης Καρδάσης. Αθήνα: Εστία, 2009.

Αλήθεια, 6.6.1870, 29.9.1872

Σημειώσεις

[1] Πλατεία Κοτζιά.

[2] Αι Αθήναι του 1834 προς τον εν Παρισίοις κόμητα Durcis / T. Abbet-Grasset. Αρμονία, 1901, τευχ.1 σελ. 12-21 (20).

[3] Ένας χειμώνας στην Αθήνα του 1857 / A. Proust. Αθήνα: Ειρμός, 1990, σελ. 63, 116, 120.

[4] Αθηναϊκά: Αττικοβοιωτικά: Δωδεκανησιακά: Πελοπόννησος: Νησιά του Αιγαίου: Κρήτη: 1815-1980: Attica und Bootien: Peloponnes: Agaische inseln: Kreta: 1815-1980 / Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης. Αθήνα: Ωκεανίδα, 1991, σελ. 154.

[5]Πρόκειται μάλλον για τη φοινικιά-χουρμαδιά που περιέγραψε αναλυτικά ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, όταν επισκέφτηκε την Αθήνα το 1806.

[6] Αθηναϊκά: Αττικοβοιωτικά: Δωδεκανησιακά: Πελοπόννησος: Νησιά του Αιγαίου: Κρήτη: 1815-1980: Attica und Bootien: Peloponnes: Agaische inseln: Kreta: 1815-1980 / Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης. Αθήνα: Ωκεανίδα, 1991, σελ. 145.

[7] Αθηναϊκά: Αττικοβοιωτικά: Δωδεκανησιακά: Πελοπόννησος: Νησιά του Αιγαίου: Κρήτη: 1815-1980: Attica und Bootien: Peloponnes: Agaische inseln: Kreta: 1815-1980 / Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης. Αθήνα: Ωκεανίδα, 1991, σελ. 145.

[8] Αθηναϊκά: Αττικοβοιωτικά: Δωδεκανησιακά: Πελοπόννησος: Νησιά του Αιγαίου: Κρήτη: 1815-1980: Attica und Bootien: Peloponnes: Agaische inseln: Kreta: 1815-1980 / Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης. Αθήνα: Ωκεανίδα, 1991, σελ. 152.

[9] Σε ελεύθερη μετάφραση: «Στον εξαίρετο Δόκτορα Φρανκλ για να θυμάται τον κ. Δ.».

[10] Αθηναϊκά: Αττικοβοιωτικά: Δωδεκανησιακά: Πελοπόννησος: Νησιά του Αιγαίου: Κρήτη: 1815-1980: Attica und Bootien: Peloponnes: Agaische inseln: Kreta: 1815-1980 / Πολυχρόνης Κ. Ενεπεκίδης. Αθήνα: Ωκεανίδα, 1991, σελ. 156.

Back