Παυλίδης: ο μπαρουτόμυλος που έγινε γλυκισματοποιείον

Στη γωνία Αιόλου και Βύσσης  στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 υπήρχε ένας μπαρουτόμυλος. Οι Τούρκοι, όταν ήταν κλεισμένοι στην Ακρόπολη τις περιόδους της πολιορκίας τους από τους Έλληνες, προμηθεύονταν την ημέρα από εκεί το μπαρούτι που χρειάζονταν. Τη νύχτα, στα κρυφά, ο μπαρουτόμυλος προμήθευε μπαρούτι στους Έλληνες.

Το κτήριο αυτό, ο μπαρουτόμυλος όπως αναφέρεται, άνηκε στον Παυλή Αλέξη τον Μπαρουξή ή Μαστρο-Παυλή, ο οποίος ασκούσε το επάγγελμα του πυριτοδοποιού. Το εργαστήριό του ήταν υπαίθριο και φαίνεται να άλλαζε συχνά τοποθεσία.  Τελικά κάποια στιγμή ο ίδιος και η οικογένειά του εγκαταστάθηκαν σε αυτό το σημείο. Ο Παυλής Αλέξης Μπαρουξής προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες στον Αγώνα, καθώς με μεγάλο κίνδυνο προμήθευε πυρίτιδα στους Έλληνες αγωνιστές και μάλιστα η προσφορά του έτυχε μεγάλης αναγνώρισης.

Λέγεται ότι από υπόγειες διόδους κάτω από σπίτια της Αθήνας, ακόμα και μέσω του υπογείου της Αγίας Δύναμης στη Μητροπόλεως, το μπαρούτι μεταφερόταν κρυφά στο Μενίδι. Εκεί τα παραλάμβαναν χωριάτες με μουλάρια και τα μετέφεραν στους αγωνιστές. Το πλέον έμπιστο πρόσωπο για τη μυστική μεταφορά των πυρομαχικών εκτός πόλεως ήταν η κυρα-Μανώλαινα, η Μαρία Μπινιάρη. Κάτω από τα άπλυτα ρούχα που πήγαινε δήθεν να πλύνει στον Ιλισό κουβαλούσε το πολύτιμο φορτίο και το παρέδιδε στα χέρια των αγωνιστών.

Μερικά χρόνια αργότερα αυτός ο μπαρουτόμυλος μετατράπηκε σε εργοστάσιο γλυκών από τον Σπυρίδωνα Παυλίδη, το γιο του Μαστρο-Παυλή. Το Γλυκισματοποιείον Παυλίδη ιδρύθηκε εκεί το 1841.

Η μεταμόρφωσις αυτή του εργοστασίου του μπαρουτιού εις εργοστάσιον σοκολάτας εσυμβόλισε με τον γλυκύτερον τρόπον την αντικατάστασιν των χρόνων της δουλείας και του πολέμου με τους χρόνους της ελευθερίας και της ειρήνης.

Το 1852 ο Σπυρίδων Παυλίδης ταξιδεύει στη Νεάπολη της Ιταλίας και έρχεται σε επαφή με ένα νέο προϊόν που ο μύλος του καφέ κόβει τους καρπούς του. Πρόκειται για το κακάο, που γίνεται «τσοκολάτα», όπως την αποκαλούσε ό ίδιος και λάνσαρε πρώτος στην Ελλάδα. Το 1854 επίσης εισήγαγε και την πρώτη μηχανή παρασκευής σοκολάτας. Σε αυτόν λοιπόν χρωστάμε οι Έλληνες μία από τις αγαπημένες μας σοκολάτες! Μετά τη μεταφορά του εργοστασίου Παυλίδη στην οδό Πειραιώς, στη γωνία Αιόλου και Βύσσης συνέχισε να λειτουργεί, ως το 1989, πρατήριο γλυκών Παυλίδη.